Nowe mechanizmy to Zintegrowane Inwestycje Terytorialne (ZIT) oraz Subregionalny Program Rozwoju (SPR). ZIT to nowy pomysł Komisji Europejskiej na rozwój miast. ZIT ma być sposobem na bardziej efektywne wykorzystanie pieniędzy ze wspólnego budżetu Unii Europejskiej na lata 2014–2020, ale i metodą na rozwiązanie problemów, z jakimi borykają się sąsiadujące ze sobą samorządy.
ZIT ma nie tylko wspierać rozwój terytorialny, ale też budować partnerskie relacje pomiędzy samorządami. Mają wspierać głównie największe ośrodki miejskie – miasta wojewódzkie i powiązane z nimi gminy tworzące tzw. obszary funkcjonalne, które mają być motorem napędowym rozwoju. W Małopolsce ZIT będzie realizowany na terenie Krakowa oraz 14 okalających go gmin, które wspólnie tworzą metropolię krakowską. To ten obszar charakteryzuje się największą zdolnością do kreowania wzrostu gospodarczego w województwie.
Pomoc unijna obejmie przede wszystkim takie dziedziny, jak: strefy aktywności gospodarczej, wykorzystanie odnawialnych źródeł energii w budynkach publicznych i sektorze mieszkaniowym, redukcja zanieczyszczenia powietrza, transport miejski, infrastruktura drogowa, gospodarka wodno-ściekowa, wsparcie osób starszych i niepełnosprawnych. Ważne są także ekonomia społeczna, kształcenie zawodowe i infrastruktura ochrony zdrowia. Na inwestycje w tych dziedzinach zlokalizowane na obszarze metropolii krakowskiej przewidziano 236 mln euro.
Subregionalny Program Rozwoju na lata 2014–2020 wchodzi w skład pakietu programów strategicznych do 2020 r., które będą najważniejszym narzędziem zarządzania rozwojem regionu w najbliższych latach. SPR ma za zadanie wskazać politykę rozwoju dla każdego z obszarów województwa, opartą na ich atutach. Ma się też przyczynić do większego zaangażowania i lepszej współpracy lokalnych środowisk na rzecz przygotowania wspólnych przedsięwzięć ważnych dla rozwoju subregionu. Na realizację SPR władze województwa przeznaczyły 521 mln euro.
Region podzielono na wspomnianą już metropolię krakowską, krakowski obszar metropolitalny oraz subregiony: tarnowski, sądecki i podhalański oraz Małopolskę zachodnią. Dla każdego z tych subregionów wskazano wyzwania rozwojowe. W przypadku metropolii krakowskiej te wyzwania to m.in. poprawa stanu środowiska (zwłaszcza zmniejszenie zanieczyszczenia powietrza) i wzrost atrakcyjności inwestycyjnej. W krakowskim obszarze metropolitalnym chodzi m.in. o wzrost dostępności komunikacyjnej powiatów i poprawę bezpieczeństwa ekologicznego, w tym minimalizowanie skutków klęsk żywiołowych.
