Jubileusz w cieniu pandemii

W tym roku przypada 30-lecie samorządu terytorialnego w Polsce. 27 maja 1990 r. odbyły się pierwsze w pełni demokratyczne wybory do rad gmin.

Publikacja: 14.12.2020 08:00

Tak przeszło 30 lat temu wybieraliśmy samo- rządowców

Tak przeszło 30 lat temu wybieraliśmy samo- rządowców

Foto: PAP/Ireneusz Sobieszczuk

Trzy dekady samorządności to czas podsumowań, spojrzenia na to, co się udało, ale także na sprawy nierozwiązane oraz nowe wyzwania, które pojawiają przed samorządowcami. O tym rozmawiali uczestnicy panelu „Jubileusz w trudnych czasach – 30-lecie samorządu w Polsce" podczas Europejskiego Kongresu Samorządów. Panel był okazją do wspomnień, ale też spojrzenia w przyszłość.

Pierwsze wolne

Prowadzący debatę Kazimierz Barczyk, przewodniczący Stowarzyszenia Gmin i Powiatów Małopolski, podkreślił, że demokratyczne wybory samorządowe nie tylko odbyły się jeszcze przed całkowicie wolnymi wyborami parlamentarnymi w Polsce, ale były też pierwszymi wolnymi wyborami w całej Europie Środkowo-Wschodniej. – Dopiero wtedy zakończył się komunizm na poziomie samorządowym – powiedział Kazimierz Barczyk.

Wskazał, że to bardzo ważna data nie tylko dla samorządowców, ale też dla budowy demokratycznego kraju. Zaproponował także, by w każdej gminie w Polsce była ulica, plac czy skwer noszące nazwę 27 maja 1990 roku. – Przypominałyby one, kiedy rozpoczęła się era samorządności – wskazał przewodniczący Stowarzyszenia Gmin i Powiatów Małopolski.

Przypomniał także całą wieloletnią drogę przygotowania zrębów samorządu, jeszcze przed 1990 rokiem. – Minione 30 lat to jeden z największych w tysiącletniej historii Polski skoków cywilizacyjnych, w czym udział miały także samorządy. To była rewolucja ludowa: kilkanaście tysięcy wójtów, burmistrzów i prezydentów oraz kilkaset tysięcy radnych. Zgodnie z wezwaniem Solidarności wzięliśmy sprawy w swoje ręce, przy dochodzącej do 70 proc. aprobacie społecznej – mówił Kazimierz Barczyk.

O początkach budowy polskiej samorządności, ale także o współczesnych wyzwaniach stojących przed gminami wiejskimi – których w Polsce jest przeszło 1530 – mówił Krzysztof Iwaniuk, przewodniczący Związku Gmin Wiejskich RP, wójt Terespola. Zwrócił uwagę, że jest coraz mniej włodarzy, którzy działają od roku 1990 czy wcześniej, i jest już nowe pokolenie samorządowców. Podkreślił przy tym wagę ciągłości władzy wykonawczej w gminach dla stabilności planów rozwoju i skrytykował ograniczenie do maksymalnie dwóch kadencji możliwości wyboru na wójta, burmistrza czy prezydenta.

Nie idźmy drogą weta

– 30-lecie pokazuje, że trzeba refleksji nad samorządem, jeśli chcemy mówić o zrównoważonym i odpowiedzialnym rozwoju naszego kraju. Bogaci stali się coraz bogatsi, biedni coraz biedniejsi. Ten podział wcale nie jest oczywisty. Nie przebiega geograficznie, nie jest też prosto uzależniony od wielkości gminy – wskazywał przewodniczący Związku Gmin Wiejskich RP.

Jego zdaniem bardzo pilnie potrzebna jest nowa ustawa o dochodach samorządów, bo pandemia sprawi, że podziały będą widoczne jeszcze jaskrawiej. – Ten rok przeżyliśmy siłą rozpędu, nie jest on najgorszy. Ale trudne czasy nadejdą w kolejnych latach, gdzie skutki pandemii będą coraz większe – ostrzegł Krzysztof Iwaniuk.

Rudolf Borusiewicz, dyrektor Biura Związku Powiatów Polskich, ocenił, że ostatnie 30 lat pokazało potencjał samorządności i siłę odpowiedzialności za swoje. – Potwierdziła się zasada, że gdy daje się kompetencje, a nie tylko polecenia i budżety do wykonania, rezultaty są niekwestionowane – powiedział Rudolf Borusiewicz.

Kazimierz Barczyk, podsumowując debatę, wskazał, że mamy w historii przykłady szkodliwości weta i przypomniał o liberum veto. Wyraził także nadzieje, że Polska skorzysta ze środków z Funduszu Odbudowy, których samorządy szczególnie dziś potrzebują.

Trzy dekady samorządności to czas podsumowań, spojrzenia na to, co się udało, ale także na sprawy nierozwiązane oraz nowe wyzwania, które pojawiają przed samorządowcami. O tym rozmawiali uczestnicy panelu „Jubileusz w trudnych czasach – 30-lecie samorządu w Polsce" podczas Europejskiego Kongresu Samorządów. Panel był okazją do wspomnień, ale też spojrzenia w przyszłość.

Pierwsze wolne

Pozostało 89% artykułu
Regiony
Dolny Śląsk zaprasza turystów. Szczególnie teraz
Materiał Promocyjny
BaseLinker uratuje e-sklep przed przestojem
Regiony
Odważne decyzje w trudnych czasach
Materiał partnera
Kraków – stolica kultury i nowoczesna metropolia
Regiony
Gdynia Sailing Days już po raz 25.
Materiał partnera
Ciechanów idealny na city break