Tytuł wystawy „Wańka wstańka" nawiązuje do jednej z najgłośniejszych instalacji artysty przygotowanej w czeskiej Pradze. Zrealizowana była w 1990 roku na Placu Wacława. Symbolizowała przemianę, jaka dokonała się w tej części Europy od powstania polskiej „Solidarności". Kiedy rozsypał się Układ Warszawski, a państwa Europy środkowo-wschodniej podległe dotąd Związkowi Radzieckiemu odzyskiwały suwerenność na Vaclawskim Namesti, tuż obok Instytutu Kultury Polskiej, Kalina umieścił wówczas radziecki czołg i odwrócił go do góry nogami. Wyglądał, jak wielki czarny żuk, który ustawiony na brzuchu czuje się całkowicie bezradny. Całą fasadę budynku Polskiego Instytutu pokrywała kompozycja, na którą składały się wycięte z nieheblowanych desek postacie robotników oraz sztandary strajkujących.
Czechom podobała się do tego stopnia, że kilka miesięcy potem jeden z tamtejszych artystów David Czerny ustawił w Pradze podobny czołg, z tym, że pomalował go na różowo i stoi on do dziś.
Niedoceniany
Mówi się często, że Jerzy Kalina jest jednym z najbardziej niedocenianych polskich artystów. I jest w tym sporo racji. Kalina ma niespotykaną umiejętność syntezy. Potrafi opowiedzieć wielowątkową historię za pomocą kilku przedmiotów, które podnosi do rangi sztuki. Ustawia je w takim kontekście, że nabierają nowego, zaskakującego znaczenia. Niezwykłe wrażenie robi choćby pomnik księdza Jerzego Popiełuszki na terenie warszawskiej Parafii św. Stanisława Kostki. Jerzy Kalina zaprojektował go jako ustawiony wokół kościoła wielki różaniec złożony z głazów, które są niczym etapy cierpienia kapłana „Solidarności". Kiedy wszyscy konkursowicze przystępujący do projektu pomnika Jana Twardowskiego tworzyli bryły, na których ksiądz poeta opleciony jest biedronkami czy otoczony zwierzętami, Jerzy Kalina zaprojektował piękny skromny marmurowy klęcznik. I tę właśnie pracę ustawiono wewnątrz Kościoła sióstr Wizytek, w którym ksiądz Jan wiele czasu spędził na modlitwie i posłudze wiernym.
Ważne słowa
Jerzy Kalina jest artystą, dla którego słowa patriotyzm, naród, historia, wspólnota, nie są pustymi sloganami wygłaszanymi podczas doniosłych uroczystości. W historii teatru zapisał się m.in. znakomitym spektaklem bez słów „Pielgrzymi i tułacze". Widowisko wyreżyserowane w warszawskim Teatrze Studio miało być rozliczeniem z polskim romantyzmem, a wzbudzało zainteresowanie niemal na całym świecie gdzie chętnie było zapraszane. Widzowie Francji, Anglii, a nawet Chin odbierali je bardzo emocjonalnie i wpisywali we własne losy.
Poznański pokaz to zaledwie namiastka bogatego dorobku artysty, jednego z pierwszych performerów w Polsce, rzeźbiarza, scenografa teatralnego i filmowego, twórcy instalacji, akcji, filmów animowanych i dokumentalnych, widowisk teatralnych. Absolwenta Liceum Technik Plastycznych w Tarnowie oraz wydziału malarstwa ASP w Warszawie w pracowni prof. Stefana Gierowskiego.
