Odnowią perły regionu

Na ochronę zabytków oprócz pieniędzy rządowych zostały przeznaczone środki z dwóch źródeł: budżetu samorządu dolnośląskiego oraz programów unijnych. Te ostatnie zostały niedawno podzielone.

W pierwszym przypadku 5 mln zł rozdzielono na 146 obiektów.

– Komisja miała trudne zadanie. Wniosków było znacznie więcej, niż dostępnych środków, choć jako samorząd wojewódzki wydajemy na ochronę zabytków najwięcej w Polsce – tłumaczył na konferencji prasowej Tadeusz Samborski, członek zarządu województwa.

Teatr, sanktuarium i zamki

Na liście obiektów, które otrzymają dotacje, znalazły się m.in. Teatr im. Heleny Modrzejewskiej w Legnicy, Uniwersytet Wrocławski (chodzi o remont empory Auli Leopoldina), Hala Stulecia (remont iglicy), sanktuaria w Wambierzycach i w Grębocicach, a także uzdrowiska w Szczawnie-Zdroju i Lądku-Zdroju. Dzięki tym środkom w parafii pw. Wniebowzięcia NMP w Krzeszowie zostanie przeprowadzona konserwacja barkowego obrazu „Opłakiwanie", a także nagrobka arcybiskupa Arnosta w kościele pw. Wniebowzięcia NMP w Kłodzku.

W planach jest też konserwacja bramy parkowej w kompleksie Zamku Książ przy mauzoleum Hochbergów, a także na dokończenie remontu średniowiecznego mostu kamiennego (XIII–XIV w.) w Henrykowie oraz zabezpieczenie ruin zamku we Wleniu. Obiekt ten należy do najstarszych na współczesnych ziemiach polskich.

Według niektórych hipotez powstanie zamku we Wleniu datowane jest na drugą połowę XII wieku. Według innej teorii warownię wzniósł rezydujący tam po 1201 książę Henryk Brodaty. Początki osadnictwa na zamkowym wzgórzu sięgają jeszcze dalej, bo pierwszy drewniany obronny gród powstał tam prawdopodobnie w X wieku, czyli za panowania Bolesława Chrobrego. Zamek wielokrotnie był przebudowywany, zmieniał też właścicieli.

Upadek warowni związany jest z wojną trzydziestoletnią (I połowa XVII w.). W 1646 roku na polecenie cesarskiego generała Montecuculi wysadzono w powietrze kamienne umocnienia. Zaniedbany obiekt niszczał.

Zaplanowane są także pieniądze na ratowanie Zamku Chojnik. Obiekt ten jest mniej znany, chociaż ma fascynującą historię.

Istnieją hipotezy, że pierwsza osada o charakterze obronnym na górze Chojnik została założona przez plemię Bobrzan. W drugiej połowie XIII wieku Bolesław II Rogatka wzniósł tam dwór myśliwski. W połowie XIV wieku wzniesiony został tam zamek. Na skalistym szczycie opadającym od południa pionową ścianą powstała kamienna twierdza, trudna do zdobycia. 31 sierpnia 1675 roku zamek spłonął od uderzenia pioruna i od tego czasu opuszczona warownia popadała w ruinę.

Z puli unijnych środków finansowanych będzie realizowanych mniej projektów, bo 29, ale zakres planowanych prac przy zabytkowych obiektach będzie znacznie większy.

Pieniądze zostaną przeznaczone m.in. na rewitalizację wieży głogowskiej w miejscowości Góra (221 tys. zł), rewaloryzację gotyckiego ratusza w Środzie Śląskiej (2,4 mln zł), przebudowie hełmu i wieży ratusza w Wiązowie. Planowana jest też konserwacja i adaptacja założenia pałacowo-parkowego w Gorzanowie, a także budynku byłego dworca kolejowego na centrum muzealno-kulturalnym w Świeradowie-Zdroju.

Rezydencja i twierdze

W planach jest też rewitalizacja zespołu pałacowo-parkowego Marianny Orańskiej w gminie Kamieniec Żąbkowicki (4,7 mln zł). W latach 30. XVIII wieku Marianna Orańska, królewna niderlandzka, córka króla Niderlandów Wilhelma I Orańskiego i jego pierwszej żony – Fryderyki Luizy Pruskiej, odwiedziła Kamieniec Ząbkowicki i zdecydowała o wybudowaniu tam letniej rezydencji. 8 maja 1872 roku została odsłonięta figura bogini zwycięstwa Nike na wzgórzu za grotą. Fakt ten oznaczał, po prawie 33 latach oficjalne zakończenie budowy pałacu. Koszt budowy kompleksu był równy wartości trzech ton złota. Potomkowie Marianny uciekli z pałacu w 1945 r. z powodu nadciągającej Armii Czerwonej. W rok później w obiekcie tym wybuchł pożar i rezydencja uległa zniszczeniu. W kolejnych latach jej wystrój był wywożony do odbudowywanej Warszawy.

Od 2012 r. pałac znajduje się w zarządzie gminy Kamieniec Ząbkowicki. Rok później został udostępniony do zwiedzania dla turystów.

Pieniądze trafią też do Twierdzy Srebrna Góra m.in. na kontynuację zabezpieczenia murów Bastionu Kawalier, ale nie tylko.

– Dofinansowanie z RPO WD pozwoli przeprowadzić niezbędne remonty murów, przez co udostępnimy kolejne elementy fortyfikacji i utworzymy nową trasę zwiedzania dla turystów. We wnętrzach dawnych izb żołnierskich zostaną zorganizowane ekspozycje opisujące historię tego miejsca – mówi nam Grzegorz Basiński – konserwator zabytków działający w Twierdzy Srebrnogórskiej i Kłodzkiej.

Twierdza koło Srebrnej Góry jest jedną z najciekawszych atrakcji Dolnego Śląska. Jej popularność wśród zwiedzających wzrasta. W poprzednim roku odwiedziło ją ok. 80 tys. gości.

W chwili powstania (1765–1777) należała ona do najnowocześniejszych fortyfikacji w Europie.