Z pisaniem jest jak z małżeństwem

Rz: Gdzie spotykają się ludzie w Toruniu?

Marcel Woźniak: Tak jak w Warszawie ludzie kiedyś schodzili się pod Rotundą, tak u nas – pod Kopernikiem albo pod kopcem. Pod kopcem przecina się południk z równoleżnikiem. Z kolei pomnik Kopernika wskazuje palcem w niebo i stoi u podnóża wieży z zegarem, którego bicie słychać w całym mieście. To toruńskie centrum świata.

Piszesz w Toruniu i o Toruniu, ale jak tu trafiłeś?

Szukałem uczelni w pobliżu Kwidzyna, gdzie się urodziłem. Wahałem się między Gdańskiem i Kwidzynem. O Toruniu wiedziałem tyle, że są tam pierniki i Kopernik, który był kobietą. To miasto tak mnie pochłonęło, że już na pierwszym roku studiów założyłem zespół muzyczny, trafiłem do offowego teatru, chóru i do każdej knajpy w tym mieście, a potem oczywiście wyleciałem ze studiów z wielkim hukiem.

Słuchając ciebie chciałam spytać, czy miałeś jeszcze czas na naukę.

No właśnie nie miałem (śmiech). Moje studia to długa historia, ale podsumuję to tak, że jeden z profesorów powiedział mi, że najlepsi studenci nie zawsze są najmądrzejsi. Chodziło mu o to, że oprócz ocen liczy się też własna droga. Gdy szedłem na studia, moje wyobrażenie o przyszłości było dość konserwatywne, czyli – matura, studia, dyplom, angielski, prawo jazdy i etat albo wyjazd do Anglii.

Coś jednak w twojej ścieżce naukowej zadziałało, bo aż trzy razy dostałeś stypendium kulturalne?

Zacząłem robić filmy krótkometrażowe, dostałem symboliczne stypendium od miasta. To była czarno-biała historia o życiu, którego metaforą są szachy, a działa się na toruńskiej starówce, wśród tych wszystkich gotyckich baszt i bram, jedna wygląda zupełnie jak szachowa wieża. Całość toczyła się w gotyckiej architekturze Torunia, wpisanej na listę Unesco. Na pokaz przyszedł nawet prezydent Torunia, ale prywatnie, dyskretnie usiadł z tyłu i go nie zauważyłem. Film ruszył w trasę po Polsce „Movies from the heart of Poland".

Tak po prostu zacząłeś robić filmy?

Gdybym miał powiedzieć, co mi dało to miasto, to proszę bardzo – filmoznawstwo na uniwersytecie Mikołaja Kopernika zainteresowało mnie filmami, na festiwalu w kultowym klubie NRD w Toruniu spotkałem pewną reżyserkę, powiedziałem jej, że chciałbym robić filmy, a ona powiedziała „no to rób". I chociaż to brzmi banalnie, to właśnie tak było. I chciałbym zauważyć, że mogłem spotkać tę reżyserkę, bo ktoś ją do Torunia zaprosił na imprezę, którą ktoś zorganizował i sfinansował.

Czym jeszcze żyje Toruń?

Miasto organizuje festiwal kulturalny Bella SkyWay, święto muzyki, święto tańca. Mamy tu także międzynarodowy festiwal filmowy Toffifest i Camerimage za miedzą, w Bydgoszczy, to olbrzymie marki, znane w Polsce. Na Katarzynki przyjeżdżają ludzie, którzy tu się urodzili i zostawiają odciski swoich dłoni, był Bogusław Linda, Aleksander Wolszczan.

Napisałeś kryminał, który się dzieje właśnie w tych murach?

Ja nazywam „Powtórkę" powieścią miejską, bo miasto jest jednym z bohaterów. Ma swój charakter, reaguje, boi się razem z mieszkańcami. To pierwsza część trylogii o losach Leona Brodzkiego, rasowego toruńskiego gliny. Oprócz tego, że jest normalnym kryminałem, pełnym trupów i śledztw, moja powieść jest małym hołdem dla miasta.

Dobrze znasz miasto?

Pracowałem w mediach, w sklepie, w kawiarni, jako recepcjonista, nawet rozdawałem ulotki.

No właśnie, można z nią zwiedzać miasto?

Nie jest to przewodnik turystyczny, ale miejsca, o których piszę w książce, nawet ludzie istnieją naprawdę. W Toruniu wszyscy słyszeli o panu Henryku, taksówkarzu. Ludzie czekali na postoju specjalnie na niego. Pan Henryk przez 50 lat prowadził drugą taksówkę w powojennej historii miasta. Pasażerów częstował czekoladą. Niektórych wiózł najpierw i do chrztu, i do ślubu.

A gdyby ktoś spędzał w Toruniu delegację i miał kilka godzin wolnych?

W lecie trzeba koniecznie zacząć od lodów piernikowych. Toruń słynie też z pierogów i naleśników. Może też iść na ulicę św. Ducha na tosty w antykwariacie. Potem można zrobić szybką rundkę po starówce, bo wszystkie wieże można obejść w 20 minut. Z tym lodem piernikowym w ręku warto przejść się ulicą Żeglarską, skręcić w św. Jana, potem minąć ul. Łazienną, wejść w Ciasną, dojść do Podmurnej, dojść do średniowiecznej fosy, wejść na Przedzamcze i rzucić monetę smokowi.

Napisałeś już dwie książki. Jakie masz sposoby na to, by doprowadzić pracę do końca?