Listopad przywraca pamięć

W stolicy Warmii i Mazur jest siedem cmentarzy, ale tylko dwa są czynne. To na nich – przy ul. Poprzecznej i w Dywitach – co roku wolontariusze zbierają pieniądze na ratowanie starych nekropolii.

Podczas tegorocznego dnia Wszystkich Świętych olsztynianie wrzucili do puszek ponad 16 tys. zł. Co ciekawe, aż 13 tys. zł to datki odwiedzających cmentarz przy ul. Poprzecznej. Nekropolia działa od 1962 r. Dziś nie ma tu już miejsca na nowe pochówki. Są tylko miejsca dawno wykupione przy istniejących grobach.

Podobnie jak w wielu innych miastach, w Olsztynie, chociaż późno, także zagościła idea cmentarnej kwesty warszawskiego krytyka muzycznego Jerzego Waldorffa. Od lat z puszeczką przechadza się wśród nagrobków dziennikarz, satyryk, konferansjer Piotr Bałtroczyk. Także aktorka Irena Telesz zbiera pieniądze na ratowanie nekropolii.

– Zachęcam do udziału w kweście. Każdy z państwa może wesprzeć tę wspaniałą ideę, zarówno jako kwestujący, jak i darczyńca – mówił przed zbiórką prezydent Piotr Grzymowicz, także aktywnie zbierający pieniądze na renowacje.

W tym roku olsztyniacy wsparli odnowienie elementów wyposażenia (kaplice, ogrodzenia, ścieżki itp.) z cmentarza św. Jakuba przy al. Wojska Polskiego, cmentarza św. Józefa przy ul. Rataja, dawnego cmentarza parafialnego w Dajtkach przy ul. Sielskiej.

Wszystkie te stare cmentarze to miejsca wyjątkowej urody. Porastają je stare drzewa, a spacer alejami to jak dotknięcie przeszłości. Z odnowionych nagrobków można odczytać nie tylko, kto tu został pochowany, ale też często, czym się zajmował, kto po nim płakał. Zniemczone polskie nazwiska wymownie świadczą o korzeniach pochowanych tutaj Warmiaków.

Od pierwszej kwesty w 2003 r. zebrano prawie 270 tys. zł. Za te pieniądze wykonane zostały prace konserwatorsko-remontowe na trzech zabytkowych nekropoliach.

Na cmentarzu św. Jakuba renowacji poddano 51 nagrobków, trzy krzyże żelazne i osiem kutych ogrodzeń kwater grobowych. Na cmentarzu św. Józefa odnowionych zostało 6 nagrobków, 3 ogrodzenia kwater grobowych wraz z nagrobkami i pomnikami wewnątrz nich, 2 krzyże, kaplica cmentarna. Natomiast na cmentarzu św. Jana Nepomucena w Dajtkach odnowione zostały 83 nagrobki oraz dach kaplicy cmentarnej.

Prace związane z ratowaniem zabytkowych cmentarzy finansuje też miasto. W latach 2006–2017 przeznaczono na ten cel 427 tys. zł.

Za te pieniądze na cmentarzu św. Jakuba 135 nagrobków odzyskało dawny blask. Odnowionych zostało 9 krzyży, 20 kutych ogrodzeń kwater grobowych. Na cmentarzu św. Józefa odremontowano 30 nagrobków i obramień grobów, 11 kutych krzyży, 8 ogrodzeń kwater grobowych wraz z nagrobkami i pomnikami wewnątrz nich.