Z gryfem w herbie

Gdy w 1909 roku w Collegium Novum Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie zakładany był pierwszy Akademicki Związek Sportowy, Zielona Góra była jeszcze niemieckim Grünbergiem. Dopiero trzy lata później mieszkający w okolicy Polacy mogli się skupić wokół Towarzystwa Młodzieży Polskiej, które weekendowe wycieczki krajoznawcze urozmaicało grą w piłkę nożną i siatkówkę. Po I wojnie światowej zmieniło się niewiele. Dalej we władanej przez Prusy ziemi lubuskiej wszelkie mecze i zawody miały raczej odświętny charakter. Jako anegdota w regionie funkcjonuje wspomnienie o meczach drużyn z Nowego Kramska i sąsiedzkiej Podmokli o „szklany but" wypełniony piwem, które zwycięzcy wypijali potem na oczach publiczności.

Na klub w polskiej już Zielonej Górze trzeba było czekać aż do zakończenia II wojny, a ten pierwszy założyli kolejarze. Dopiero kolejne 20 lat później powstała pierwsza w regionie uczelnia – Wyższa Szkoła Inżynierska im. Jurija Gagarina. Działalność sportowa rozpoczęła się od razu, wraz z utworzeniem Studium Wychowania Fizycznego. AZS został utworzony rok później i tę datę świętowano przez ostatni rok akademicki na Uniwersytecie Zielonogórskim.

Sportowe miasto

W kwietniu 2017 roku na kulminacyjny moment obchodów – jubileuszową galę – zaproszeni zostali twórcy AZS, władze miasta i województwa oraz zarząd główny związku. Imprezy okolicznościowe odbywały się jednak przez cały rok. Bodaj najoryginalniejszą był grudniowy wewnątrzklubowy turniej wiodących sekcji. – Rywalizowały w dyscyplinach, w których na co dzień nie grają. Wygrali futsaliści, drugie miejsce mieli siatkarze, a o dziwo trzecim miejscem podzielili się unihokeiści, piłkarze ręczni i tenisiści stołowi. A myślałem, że piłkarze ręczni będą w ogóle poza konkurencją – opowiada w rozmowie z „Rzeczpospolitą" Marek Lemański, dyrektor klubu.

Były też okolicznościowe medale i wydawnictwo, noworoczny turniej organizowany przez sekcje pierwszoligowe, ale obyło się bez zadęcia. AZS na Uniwersytecie Zielonogórskim zna bowiem swoje miejsce w miejskiej hierarchii i nie ma planów rywalizowania ze znanymi na całą Polskę markami – żużlowym Falubazem i koszykarskim Stelmetem BC.

– Wiemy, że sport w Zielonej Górze jest bardzo dobrze poukładany i to doceniamy. Jak na jedno miasto utrzymać dwie takie drużyny jak Stelmet i Falubaz to jest bardzo dobry wynik. Uważam, że Zielona Góra jest miastem bardzo sportowym i stąd też ta nasza filozofia – nie sport wyczynowy, tylko uczelniany – mówi Lemański. – Nie tworzymy czegoś sztucznego, czegoś na wzór sportu profesjonalnego. Nie oszukujmy się – dzisiejszy sport to są przede wszystkim pieniądze.

Dyrektor AZS UZ wspomina, że otrzymał kiedyś od klubu superligi piłki ręcznej propozycję odkupienia licencji za symboliczną złotówkę. – Ale nie o to chodzi. Wszystko musi mieć ręce i nogi. Oprócz tego, że jest jakiś poziom sportowy, trzeba jeszcze zachować poziom organizacyjny i finansowy. Za to nigdy nam się nie zdarzyło, że nie przystąpiliśmy do jakichś rozgrywek bądź się z nich wycofaliśmy w trakcie. To drużyny i studenci wiedzą – jeżeli już awansowali, to zawsze startujemy – tłumaczy.

Coś dla siebie

Mimo problemów i potężnych konkurentów AZS UZ udaje się utrzymać kilka sekcji ligowych. Oczkiem w głowie są obecnie pierwszoligowi szczypiorniści i futsaliści. Oprócz tego drużyny spod znaku gryfa rywalizują w rozgrywkach pierwszej ligi unihokeja i brydża, drugiej siatkarzy i tenisa stołowego oraz trzeciej siatkarek.

To sekcje, które można określić jako wyczynowe. A wbrew pozorom nie jest to w AZS UZ najistotniejsze. – Naszym najważniejszym celem jest to, by każdy student, który chce być aktywny, mógł znaleźć coś dla siebie – deklaruje Marek Lemański, wskazując, że w statucie AZS na pierwszym miejscu znajduje się upowszechnianie kultury fizycznej, a dopiero za nim rozwijanie sportu wyczynowego w środowisku akademickim. – Mamy sekcje uczelniane i fakultety, czyli takie zajęcia, na które może przyjść każdy student członek AZS: siłownia, aerobik, aquaaerobik i pływanie. Jak student spojrzy w grafik, to zobaczy, że może codziennie uczestniczyć w zajęciach – mówi dyrektor klubu. Oferta cieszy się zainteresowaniem – liczba członków AZS UZ co roku wzrasta. W poprzednim roku akademickim składkę członkowską opłaciło 611 osób.

Dopływ studentów zainteresowanych sportem wspomaga działająca na UZ katedra wychowania fizycznego. – Kiedyś nam sportowcy uciekali do Gorzowa albo do Wrocławia. Teraz ten, kto chce studiować wychowanie fizyczne, może to robić w Zielonej Górze, nie musi szukać gdzie indziej. Co roku ten kierunek nie ma żadnego kłopotu z naborem – zwraca uwagę Lemański.

Podobnie jest z zamiejscowym wydziałem poznańskiej AWF w Gorzowie – ostatnią uczelnią, z jaką pod względem sportowym w województwie może rywalizować UZ. LubuskI AZS jest najmniejszą organizacją środowiskową w Polsce. Do niedawna w województwie było faktycznie siedem szkół wyższych, przy czym jedna z nich to seminarium duchowne. Collegium Polonicum w Słubicach nigdy sportem zainteresowane nie było, a od września PWSZ Sulechów został wchłonięty przez Uniwersytet Zachodni. Został więc właśnie uniwersytet, gorzowska AWF i również tamtejsza Akademia im. Jakuba z Paradyża.