Śledzik, hołubcie i paprykarz

Kulinarny symbol Szczecina ma kształt małej roladki. Zrobiony jest z ciasta drożdżowego i może smakować – w zależności od nadzienia – mięsem wołowym, pieczarkami i żółtym serem, kapustą z grzybami oraz jajkiem. Pasztecik szczeciński, bo o nim mowa, 20 października 2015 r. obchodził swoje 46. urodziny. Tego dnia także, po raz pierwszy w historii, Zachodniopomorskie obchodziło z tej okazji Dzień Pasztecika Szczecińskiego.

– Chcielibyśmy, aby pasztecik, który jest naszą chlubą i dumą, był produkowany z najlepszych surowców, by wszyscy przyjezdni zachwalali ten smakołyk – powiedział wicemarszałek województwa zachodniopomorskiego Jarosław Rzepa, podczas konferencji prasowej zapowiadającej pasztecikowe święto.

Pierogi z demobilu

Historia przysmaku, który zna niemal każdy mieszkaniec Szczecina, zaczęła się, gdy ówczesna Szczecińska Spółdzielnia Społem otrzymała z radzieckiego demobilu maszynę służącą do wyrabiania pierożków, po rosyjsku zwaną: automat do prigotowlienia pierożkow. W radzieckich jednostkach wojskowych służyła w razie nagłej potrzeby do wyżywienia żołnierzy. Pracownicy Społem wymyślili nazwę pasztecik, która lepiej pasowała do ciasta drożdżowego nadziewanego zmielonym farszem mięsnym – informuje resort rolnictwa.

Oryginalny pasztecik nie może być mrożony i powtórnie odgrzewany. Jego producenci zapewniają, że w tradycyjnie wyrabianych wypiekach nie ma zamienników surowców naturalnych.

Szczeciński pasztecik jest jednym z 35 produktów tradycyjnych z województwa zachodniopomorskiego, które do tej pory trafiły na listę prowadzoną przez Ministerstwo Rolnictwa. Biorąc pod uwagę wszystkie wpisy na ministerialnej liście – w połowie października 2015 r. było ich 1,48 tys. – Zachodniopomorskie plasuje się w końcówce zestawienia. Mniej wpisanych produktów – 25 – ma tylko województwo warmińsko-mazurskie.

Na czele listy, z 200 wpisami, jest Podkarpacie. Dogonienie go nie będzie łatwe. Jednak Zachodniopomorskie pracuje nad odkrywaniem swojego kulinarnego dziedzictwa. Tylko w tym roku na listę Ministerstwa Rolnictwa trafiły: śledzik kołobrzeski, chleb szczeciński, hołubcie bielkowskie, śledzie po szczecińsku, szynka świdwińska i kiełbasa krucha domowa.

– Trwają prace nad wpisaniem trzech kolejnych produktów. Taka zmiana to efekt wysiłku wkładanego w promocję regionalnych kulinariów, wspierania aktywności samych wytwórców oraz coraz większej świadomości o bardzo ważnej roli tradycji kulinarnej w budowaniu tożsamości mieszkańców regionu – podkreśla Olgierd Geblewicz, marszałek województwa zachodniopomorskiego.

Jak dodaje, zainteresowanie potencjalnych wnioskodawców jest spore. Widać je na przykład podczas bezpłatnych szkoleń prowadzonych przez pracowników Wydziału Rolnictwa i Rybactwa Urzędu Marszałkowskiego. Omawiają oni m.in. warunki wpisania produktów na listę Ministerstwa Rolnictwa i zalety otrzymania takiego wpisu.

– Potencjał województwa zachodniopomorskiego pod kątem rozszerzenia listy o kolejne produkty jest znaczny, a wynika on przede wszystkim z wielokulturowości tradycji kulinarnych ludności, która po II wojnie światowej osiedliła się na tych terenach – uważa Olgierd Geblewicz.

– W zachodniopomorskich kulinariach widoczne są wpływy dawnych Kresów, Wielkopolski i Gór Świętokrzyskich. Nie bez znaczenia jest także dobrze rozumiana moda na to, co regionalne, związane z lokalnym folklorem, ekologiczne oraz bez sztucznych konserwantów – dodaje.

Słodki symbol

Lista produktów tradycyjnych uznawana jest za dobre przygotowanie do rejestracji produktów regionalnych przez Komisję Europejską. Polska ma ich już 37. Wśród nich znajduje się miód drahimiski. Od 16 czerwca 2011 r. posiada on znak Chronione Oznaczenie Geograficzne. Nazwa ta może być używana tylko dla miodów zebranych w gminach: Czaplinek, Wierzchowo, Barwice, Borne Sulinowo oraz Nadleśnictwa Borne Sulinowo położonych na Pojezierzu Drawskim. Pod nazwą miód drahimski sprzedawanych jest pięć odmian miodów pszczelich nektarowych: gryczany, rzepakowy, wrzosowy, lipowy oraz wielokwiatowy.

Czy w jego ślady pójdą kolejne produkty? – Biorąc pod uwagę produkty z województwa zachodniopomorskiego wpisane na listę produktów tradycyjnych można pokusić się o stwierdzenie, że istnieją szanse, aby kolejny produkt lub produkty zostały objęte unijną ochroną i stały się produktami regionalnymi – przyznaje Olgierd Geblewicz.

Nie licząc pasztecików i miodu, symbolami Zachodniopomorskiego są też m.in. paprykarz szczeciński, ogórek kołobrzeski, sieja miedwieńska czy grzyby marynowane z szyszką.

Tradycyjne specjały to dobra okazja do promocji regionu. – Oprócz oczywistego faktu, jakim jest identyfikacja i pielęgnowanie dziedzictwa kulturowego, w tym kulinarnego danego obszaru, nie bez znaczenia pozostaje także możliwość podniesienia atrakcyjności turystycznej regionu. To także szansa dla samych producentów, którzy dzięki wpisaniu produktu na Listę Produktów Tradycyjnych mogą wypromować dany smakołyk – mówi marszałek Zachodniopomorskiego.

Urząd Marszałkowski przy okazji wpisania kolejnego produktu do wykazu Ministerstwa Rolnictwa organizuje konferencje prasowe, aby zainteresować tematem zachodniopomorskich kulinariów lokalne media, a tym samym, mieszkańców województwa.

Co roku wydaje także bezpłatny katalog, w którym zawarte są informacje na temat pochodzenia, metod produkcji i sposobów podawania danego przysmaku.

Na targach i piknikach

– Produkty tradycyjne goszczą również na wielu targach i wydarzeniach branżowych, w których uczestniczy Województwo Zachodniopomorskie. To obopólna promocja: regionu, jak i lokalnych wytwórców – podkreśla Olgierd Geblewicz.