Zostało wyłączone z Muzeum Podlaskiego w Białymstoku i połączone z Działem Etnografii oraz częścią Biblioteki Wojewódzkiej, stając się samodzielną instytucją.
– Przyczyną podziału jest utworzenie nowej instytucji kultury w regionie, która uwzględnieni w pełni współczesne potrzeby związane z ochroną dziedzictwa podlaskiej wsi. To umożliwi skuteczniejszą realizację zadań wynikających z przepisów o ochronie zabytków i o muzeach – tłumaczy Małgorzata Mruczek z Departamentu Kultury i Dziedzictwa Narodowego Urzędu Marszałkowskiego w Białymstoku. Odpowiednią uchwałę w sprawie utworzenia Podlaskiego Muzeum Kultury Ludowej radni sejmiku podjęli już w marcu, a placówka pod nowym szyldem zaczęła działać już od początku września.
Uroczyste otwarcie odbyło się w niedzielę 18 września. Goście mogli oglądać występy zespołów ludowych czy inscenizacje obrzędów oraz uczestniczyć w konkursie kulinarnym na najsmaczniejszą wędlinę, przystawkę i napój regionalny. Odbyły się także warsztaty rękodzieła i rzemiosła ludowego, rodzinne warsztaty plastyczne, warsztaty kulinarne na dzieci oraz kiermasz rękodzieła ludowego.
Jak zauważa Małgorzata Mruczek, powstanie nowej instytucji umożliwi pozyskanie środków finansowych z programów unijnych skierowanych do obszarów wiejskich i małych miasteczek (np. Program Rozwoju Obszarów Wiejskich, Lokalne Grupy Działania), co do tej pory nie było możliwe. – Muzeum Podlaskie jako instytucja kultury może rocznie składać najwyżej dwa wnioski związane z pozyskiwaniem zewnętrznych środków finansowych. To stwarzało niepotrzebną konkurencję miedzy oddziałami tej placówki – tłumaczy urzędniczka. A priorytety Muzeum Podlaskiego nie pokrywają się z najpilniejszymi potrzebami skansenu w Osowiczach. Doświadczenia krajowe (np. skansenów w Kielcach czy Radomiu) wskazują, iż muzea tego typu ze względu na swoją specyfikę po uzyskaniu samodzielności zaczynają się dynamicznie rozwijać. Zyskują nową jakość, bo udaje im się zdobywać zewnętrzne fundusze. Odrębny, sporządzony według rzeczywistych potrzeb skansenu budżet pozwala na racjonalne rozplanowanie inwestycji, co jest szczególnie istotne w przypadku prac budowlanych – wyjaśnia Małgorzata Mruczek.
Podlaskie Muzeum Kultury Ludowej w Osowiczach położone jest tuż przy północnych granicach Białegostoku, przy drodze do Augustowa. Placówka zajmuje 27 hektarów. Na jego terenie znajduje się około 40 budynków i innych obiektów architektonicznych, przeniesionych z różnych części woj. podlaskiego. Są tam m.in. dwa wiatraki-koźlaki z Tykocina i z Wojnowców koło Sokółki, kuźnia z Gródka z ok. 1914 roku, leśniczówka przeniesiona z Lipniaka koło Suwałk, gajówka z Krusznika koło Wigier, dwór ziemiański z Bobry Wielkiej koło Dąbrowy Białostockiej, czy młyn wodny z Bagniuk koło Michałowa.
