Lotniczy region kraju

Trzy strefy ekonomiczne i 14 uczelni wyższych to dwa z kilku atutów Podkarpacia.

Publikacja: 19.03.2017 21:00

Lotniczy region kraju

Foto: Rzeczpospolita

W regionie intensywnie rozwija się przemysł lotniczy, farmaceutyczny, informatyczny i spożywczy. Duże połacie lasów czynią województwo istotnym dostawcą drewna oraz dają możliwości wykorzystania biomasy drzewnej do produkcji energii odnawialnej.

Region wyposażony jest w bogate złoża kopalniane, takie jak siarka, ropa naftowa oraz gaz ziemny, a także surowce mineralne: gipsy, piaskowce i wapienie wydobywane na bieżąco w czynnych, nowoczesnych kopalniach.

Główny potencjał do tworzenia kapitału ludzkiego w województwie stanowi 14 uczelni wyższych, w których kształci się 56 tys. studentów, czyli 4 proc. studentów w skali kraju. Atutem jest Politechnika Rzeszowska – największa uczelnia techniczna południowo-wschodniej Polski z jedynym w kraju ośrodkiem kształcenia pilotów lotnictwa cywilnego.

Województwo podkarpackie położone jest na południowym wschodzie Polski. Graniczy ze Słowacją (na południu) i Ukrainą (na wschodzie). To także dobre połączenia komunikacyjne: międzynarodowy port lotniczy, autostrada A4, przebiegające przez województwo główne korytarze transportowe sieci TINA.

Na terenie Podkarpacia działają trzy specjalne strefy ekonomiczne: krakowska, mielecka i tarnobrzeska., w których inwestorzy mogą uzyskać ulgę w podatku dochodowym sięgającą 50–70 proc., w zależności od wielkości przedsiębiorstwa.

Pnie się w górę

W 2015 roku PKB w województwie podkarpackim stanowił równowartość 440 ton sztabek złota i wynosił 70,3 mld zł. W ciągu ostatnich pięciu lat produkt krajowy brutto zwiększył się o 15,8 proc., czyli ponad 1 proc. więcej niż PKB liczony dla kraju. Na Podkarpaciu powstaje 4 proc. polskiego PKB – trzy czwarte w gospodarce, a jedna czwarta w sferze budżetowej. Wartość PKB w przeliczeniu na jednego mieszkańca w 2015 roku kształtowała się na poziomie od 32 tys. zł (województwo lubelskie) do 74,6 tys. zł (mazowieckie). W Podkarpackiem wynosiła 33,1 tys. zł – ponad 13,7 tys. zł mniej niż wskaźnik dla Polski. To także mniej niż w ościennych województwach: świętokrzyskim (33,9 tys. zł) i małopolskim (42,1 tys. zł).

W skali całego kraju region jest czołowym producentem sprzętu lotniczego, co znajduje odzwierciedlenie w 19-proc. udziale województwa w krajowej wartości produkcji sprzedanej. Podkarpackie jest też ważnym producentem wyrobów z drewna oraz korka, słomy i wikliny (9 proc. krajowej wartości produkcji sprzedanej w 2015 roku), a także wyrobów z gumy i tworzyw sztucznych (6 proc.).

Niski poziom inwestycji

Na terenie województw ma siedzibę prawie 165,2 tys. przedsiębiorstw. Od 2010 przybyło niespełna 8,2 proc. Jest tu zarejestrowanych prawie 4 proc. wszystkich firm, z czego 95,8 proc. należy do sektora prywatnego. Podkarpackie zajmuje 11. miejsce pod względem liczby firm wśród województw. W 2015 roku przybyło 14 212 nowych przedsiębiorstw – to o 4,6 proc. mniej niż w 2014. Wyrejestrowano w tym czasie 11 262 podmiotów (o 2,1 proc. mniej niż w 2014 r.). W Polsce w tym okresie zarejestrowano 359 973 firm (wzrost o 0,7 proc.), a wyrejestrowano 292 348 (spadek o 4 proc.).

W 2015 roku przedsiębiorstwa działające na terenie Podkarpacia osiągnęły przychody na poziomie 84,8 mld zł, a zyski na poziomie 3,1 mld zł. Stanowi to odpowiednio 3,4 i 3,4 proc. przychodów i zysków wypracowanych przez firmy w Polsce. 97 proc. przychodów wypracował sektor prywatny, wskaźnik ten jest podobny wyższy niż liczony dla kraju.

Firmy z województwa podkarpackiego inwestują niewiele. Podkarpacie zajmuje dopiero 14 miejsce wśród województw pod względem wartości inwestycji na jednego mieszkańca. W 2015 roku przedsiębiorstwa wydały na inwestycje jedynie 5172 zł na osobę, czyli o 3 proc. mniej niż 2014 roku, a tylko 58,8 proc. to inwestycje sektora prywatnego. Na Liście 500 największych przedsiębiorstw publikowanej przez „Rzeczpospolitą" znajduje się tylko osiem firm z Podkarpacia, na Liście 2000 jest 77. Największe firmy działające na terenie województwa to Asseco Poland z Rzeszowa, Firma Oponiarska Dębica czy Orlen Paliwa.

W rankingu marek publikowanym przez „Rzeczpospolitą" jest pięć podkarpackich marek. Największa z nich to Śnieżka – jej wartość wynosi 109 mln zł – która zajmuje 110. miejsce. Na 141. pozycji znajduje się Firma Oponiarska Dębica – jej wartość to 76 mln zł. W rankingu ujęte są jeszcze Kazar, Zielona Budka i Cobi. Z województwa podkarpackiego na głównym parkiecie giełdy jest dziesięć spółek. Do najbardziej znanych należą Asseco Poland, Firma Oponiarska Dębica czy Sanok Rubber – producent wyrobów gumowych z Sanoka. Na rynku NewConnect notowane są tylko cztery podmioty.

Umiarkowany eksport

Podkarpackie zajmuje ósme miejsce wśród polskich województw pod względem wartości eksportu – z tego regionu pochodzi około 3 proc. naszego eksportu. Szacuje się, że tutejsze firmy osiągają przychody z tytułu sprzedaży zagranicznej na poziomie 4,5–5 mld euro. Około 1800 firm sprzedaje swoje produkty na rynki zagraniczne. Najczęściej wyjeżdżają tworzywa sztuczne, drewno i wyroby z drewna oraz kamienie, ceramika i szkło. Firmy eksportują głównie do Niemiec. Kolejnym ważnym partnerem handlowym są Stany Zjednoczone Ameryki, sporo eksportuje się także do krajów Europy Środkowo-Wschodniej.

Wśród najważniejszych eksporterów z Podkarpacia jest firma Sanok Rubber Company – produkujący wyroby gumowe przeznaczone m.in. dla przemysłu motoryzacyjnego, budownictwa, rolnictwa. Federal-Mogul z Gorzyc – producent szerokiego asortymentu komponentów dla motoryzacji, czy Fabryka Farb i Lakierów Śnieżka. Warto wspomnieć także o spółce Inglot – polskiej firmie produkującej kosmetyki kolorowe czy firmie Bispol z Łańcuta, która zajmuje się produkcją świec i podgrzewaczy bezzapachowych oraz wkładów olejowych do zniczy itp., a także o Arkus & Romet Group z Dębicy – produkującej skutery i motocykle.

Firmy z województwa podkarpackiego rozwijają się za granicą, 307 podmiotów ma filie i spółki poza granicami kraju. Najwięcej z nich znajduje się w Niemczech – 33 i na Ukrainie – 23.

Dwucyfrowe bezrobocie

Na terenie Podkarpackiego w styczniu 2017 roku bezrobocie wynosiło 11,9 proc. Od kilku lat spada. W 2012 roku wynosiło 16,4 proc. Jest wyższe niż w analogicznym okresie w kraju – 8,6 proc. Większość bezrobotnych to kobiety – stanowią ponad 51,5 proc. wszystkich osób niepracujących.

Województwo podkarpackie oferuje prawie 810 tys. miejsc pracy, co stanowi 5,6 proc. wszystkich miejsc pracy w Polsce. Jest ósmym największym pracodawcą w kraju. 48 proc. miejsc przeznaczonych jest dla kobiet. Najwięcej osób zatrudnionych jest w rolnictwie i leśnictwie – 32 proc. oraz w przemyśle – 17,8 proc.

W 2015 roku przedsiębiorstwa przyjęły 27,7 tys. nowych pracowników, a zwolniły 16,2 tys. osób. Analogicznie w Polsce zatrudnionych zostało 595,9 tys., a zwolnionych 317,6 tys. osób.

Przeciętne miesięczne wynagrodzenia brutto w sektorze przedsiębiorstw w Podkarpackiem w 2015 r. wynosiło 3528 zł, czyli ponad 623 zł mniej niż w pozostałych częściach kraju. Jest to też mniej niż w ościennym województwie małopolskim – 3906 zł, lubelskim – 3699 zł, i świętokrzyskim – 3581 zł. Najwyższe zarobki są w branży informacyjnej i komunikacyjnej – 6076 zł, najniższe w administracji – 2104 zł.

Opinie

Adam Góral, prezes zarządu Asseco Poland

Urodziłem się w Rzeszowie i zawsze uważałem, że jest to świetne miejsce do prowadzenia firmy. To tutaj wraz ze swoim zespołem rozwinąłem Asseco, które dziś jest szóstym największym producentem oprogramowania w Europie. Uważam, że największą wartością Podkarpacia są zdolni oraz pracowici ludzie, którzy z powodzeniem realizują swoje ambicje, ale jednocześnie czują się związani z regionem i tutaj widzą swoją przyszłość. Cieszę się, że w naszym województwie działa coraz więcej ciekawych firm, z których ponad 250 zrzeszonych jest w Podkarpackim Klubie Biznesu.

Monika Bąk, prezes zarządu AUTOPART SA

Od 35 lat AUTOPART ma swoją siedzibę w Mielcu. Chęć rozwoju i przedsiębiorczość zawsze cechowały tutaj ludzi, choć biznes nigdy nie był oparty na warunkach naturalnych, jak np. na Śląsku, czy na tysiącach wykształconych absolwentów dobrych uczelni, jak w Krakowie czy Warszawie. Zarówno Mielec, jak i pobliski Rzeszów to miasta, które świetnie się rozwijają, dają coraz więcej możliwości. Specjalna Strefa Ekonomiczna ściąga ludzi, ale to tylko sygnał dla nas, że musimy o pracowników dbać, i to robimy. Przykładamy dużą wagę do atmosfery, warunków finansowych i świadczeń dodatkowych. Nasi pracownicy mają czas np. by spędzić chwile z rodziną.

Piotr Mikrut, prezes zarządu FFiL Śnieżka SA

Lokalizacja na Podkarpaciu odegrała dla Śnieżki istotną rolę w dynamicznym rozwoju na rynki wschodnie. Przykładem jest nasza działalność na Ukrainie, gdzie mamy swoją spółkę córkę. Obecnie sprzedajemy nasze wyroby również w znacznie odleglejszych, często nawet egzotycznych kierunkach, dlatego znaczenie lokalizacji dostrzegamy w nieco innych aspektach funkcjonowania firmy. Ponad 30 lat działalności pozwala nam obserwować zachodzące w regionie zmiany, w tym także te infrastrukturalne, np. długo oczekiwany rozwój sieci dróg. Dzięki autostradzie m.in. znacznie łatwiej pozyskujemy pracowników z dalszych lokalizacji.

W regionie intensywnie rozwija się przemysł lotniczy, farmaceutyczny, informatyczny i spożywczy. Duże połacie lasów czynią województwo istotnym dostawcą drewna oraz dają możliwości wykorzystania biomasy drzewnej do produkcji energii odnawialnej.

Region wyposażony jest w bogate złoża kopalniane, takie jak siarka, ropa naftowa oraz gaz ziemny, a także surowce mineralne: gipsy, piaskowce i wapienie wydobywane na bieżąco w czynnych, nowoczesnych kopalniach.

Pozostało 95% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Regiony
Odważne decyzje w trudnych czasach
Materiał partnera
Kraków – stolica kultury i nowoczesna metropolia
Regiony
Gdynia Sailing Days już po raz 25.
Materiał partnera
Ciechanów idealny na city break
Materiał Promocyjny
Zarządzenie flotą może być przyjemnością
Materiał partnera
Nowa trakcja turystyczna Pomorza Zachodniego