Wyrok TK: Samorządy muszą przygotować się na zmiany w podatku od nieruchomości

Zdaniem części ekspertów wyrok Trybunału Konstytucyjnego powinien stać się przyczynkiem do wprowadzenia gruntownych zmian do całej ustawie podatkach i opłatach lokalnych.

Publikacja: 12.07.2023 14:04

Zmiany w podatkach od nieruchomości są oczekiwane przez samorządy

Zmiany w podatkach od nieruchomości są oczekiwane przez samorządy

Foto: Drone in Warsaw

W wyroku z 4 lipca br. (sygn. akt SK 14/21) Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że art. 1a ust. 1 pkt 2 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, definiujący budowlę, jest niezgodny z konstytucją. Ma on stracić moc po upływie 18 miesięcy od dnia ogłoszenia wyroku w Dzienniku Ustaw. Tyle czasu ma ustawodawca na przygotowanie i wprowadzenie w życie nowej wersji przepisów.  

Kluczowym argumentem za stwierdzeniem niekonstytucyjności tego przepisu dotyczącego opodatkowania budowli jest fakt, że definiując budowlę odsyłał on do innej ustawy – czyli do przepisów prawa budowlanego. Zmiany w prawie budowlanym automatyczne skutkowały więc zmianami w sposobie opodatkowania. Zdarzało się, że samorządy, dla których dochody z podatku od nieruchomości są jednym z kluczowych źródeł dochodów własnych – były tymi zmianami zaskakiwane. Te niejasności rodziły też oczywiście problemy dla podatników.

To jednak nie wszystko – analizując przepisy dotyczące podatku od nieruchomości TK zwrócił też uwagę na niedostosowanie do standardów konstytucyjnych definicji budynku zawartej w ustawie o podatkach i opłatach lokalnych. Stwierdził, że ustawodawca powinien wprowadzić zmiany również w tym zakresie.

Czytaj więcej

Niezbędna naprawa lokalnego państwa

W analizie dotyczącej ewentualnych skutków, jakie ten wyrok może nieść dla samorządów (przygotowanej po ogłoszeniu wyroku, przed opublikowaniem uzasadnienia), firma doradcza Deloitte zwraca uwagę na dwa aspekty. Pierwszy związany jest bezpośrednio ze stwierdzeniem, że nowa definicja budowli nie powinna odwoływać się do ustaw niepodatkowych. „Takie zastrzeżenie ma wpływ nie tylko na to, jakie brzmienie otrzyma nowa definicja, ale również na wypracowane przez lata praktyki organów podatkowych (czyli w tym przypadku samorządów – red.), związane zwłaszcza z materiałem dowodowym gromadzonych w toku postępowań.” – czytamy.

Druga kwestia, na którą zwracają uwagę eksperci Deloitte związana jest bezpośrednio z terminami. „Istotnym problemem jaki napotkają jednostki samorządu terytorialnego w związku z nowelizacją ustawy o podatkach i opłatach lokalnych wydaje się również kwestia planowania budżetu na 2025 rok – istnieje znaczne ryzyko, że zmiany będą wprowadzone pod koniec 2024 roku, co pozostawi władzom JST bardzo niewiele czasu na ich analizę pod kątem opodatkowania majątku znajdującego się na ich terenie, a następnie oszacowanie dochodów budżetowych z tytułu podatku od nieruchomości w nowym, nieznanym jeszcze, brzmieniu” – czytamy.

Czytaj więcej

Mieszkańcy miast coraz częściej uciekają na przedmieścia

Wydaje się jednak, że zmiany w podatkach od nieruchomości są oczekiwane przez samorządy. - Wątpliwości konstytucyjne dotyczące definicji budowli oraz konieczność dokonania zmian w tym zakresie sygnalizował już wcześniej zarówno Trybunał Konstytucyjny, jak i Naczelny Sąd Administracyjny i wojewódzkie sądy administracyjne – przypomina w odpowiedzi na nasze pytania Urząd Miasta Krakowa.

– Wyrok z 4 lipca br. jest w pełni zgodny z postulatem ZMP (popartym ekspertyzą prof. Krystiana Ziemskiego), aby definicje przedmiotów opodatkowania podatkiem od nieruchomości były w ustawie podatkowej, a nie odsyłały do prawa budowlanego – informuje Związek Miast Polskich.

Eksperci analizujący potencjalne skutki wyroku TK ws. podatku od nieruchomości są raczej zgodni co do tego, że zapoczątkuje ona największą zmianę w podatkach od nieruchomości od chwili wejścia w życie obowiązującej obecnie ustawy o podatkach i opłatach lokalnych (czyli od 1991 r.). Pojawiają się też głosy, że być może warto wykorzystać ten moment i nie tyle nowelizować tę ustawę, co napisać ją od nowa.

W wyroku z 4 lipca br. (sygn. akt SK 14/21) Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że art. 1a ust. 1 pkt 2 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, definiujący budowlę, jest niezgodny z konstytucją. Ma on stracić moc po upływie 18 miesięcy od dnia ogłoszenia wyroku w Dzienniku Ustaw. Tyle czasu ma ustawodawca na przygotowanie i wprowadzenie w życie nowej wersji przepisów.  

Kluczowym argumentem za stwierdzeniem niekonstytucyjności tego przepisu dotyczącego opodatkowania budowli jest fakt, że definiując budowlę odsyłał on do innej ustawy – czyli do przepisów prawa budowlanego. Zmiany w prawie budowlanym automatyczne skutkowały więc zmianami w sposobie opodatkowania. Zdarzało się, że samorządy, dla których dochody z podatku od nieruchomości są jednym z kluczowych źródeł dochodów własnych – były tymi zmianami zaskakiwane. Te niejasności rodziły też oczywiście problemy dla podatników.

2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj