Jaskółki lecą na miasto

Jaskółki nie zawsze są mile widziane w miastach. Jeden trzech z żyjących w Polsce gatunków – oknówka – zgodnie z nazwą osiedla się w okiennych ramach, przy gzymzach lub zewnętrznych okapach. I tu zaczyna się problem, bo elewację budynku zanieczyszcza wówczas nie tylko błoto, z którego zbudowane jest półkuliste gniazdo, ale też jaskółcze odchody.

Gniazda bywają więc usuwane, mimo że gatunek objęty jest ścisłą ochroną, co oznacza m.in. zakaz niszczenia siedlisk.

Na Zamku…

Próbę rozwiązania sytuacji podjęto na najwyższym szczeblu. Dwanaście podwójnych gniazd dla jaskółek zawisło na południowej ścianie Zamku Królewskiego w Warszawie. Sztucznymi gniazdami zastąpiono tu naturalne – w nadziei, że dzięki temu zamkowa elewacja pozostanie nieskalana.

I wydaje się, że jest szansa na porozumienie, bo – jak informuje Monika Drąg, pełnomocnik dyrektora Zamku Królewskiego ds. architektury krajobrazu i ogrodów – w czterech z gniazd widać oznaki lęgów. – To wróżba powodzenia przedsięwzięcia na kolejne lata – dodaje.

CZYTAJ TAKŻE: „Kaczkomaty” uczą, jak dokarmiać ptaki

Zamierzeniem władz Zamku jest stopniowe przenoszenie siedlisk oknówek wyżej, gdzie spokój ptaków nie będzie zakłócany przez zabiegi konserwatorskie.

Mimo wszystko, jaskółki odbudowały kilka gniazd w obramowaniach zamkowych okien – w tym roku zamieszkują więc zarówno lokale sztuczne, jak i naturalne.

… i w blokowisku

Rodziny, które nie chcą mieszkać w ścisłym centrum, mają do dyspozycji lokum na peryferiach stolicy. Na bielańskim osiedlu Chomiczówka stoi jaskólnik z 42 gniazdami. Pierwsza taka konstrukcja w kraju stanęła tu nie bez przyczyny.

– Jaskółki oknówki polubiły Chomiczówkę – wyjaśnia Magdalena Borek z urzędu dzielnicy Bielany, dodając, że ptaki chętnie budują gniazda w blokach przy ul. Pablo Nerudy. – Niestety, gniazda były niszczone, a ptaki przepędzane. Celem projektu było stworzenie jaskółkom miejsca do gniazdowania w ustronnej lokalizacji – dodaje.

Ponad 8-metrową wieżę sfinansowano z budżetu obywatelskiego 2020. Na projekt zgłoszony przez przewodniczącego bielańskiej komisji ochrony środowiska, Krystiana Lisiaka, popularyzatorkę ekologii Beatą Niedomagałę i radnego Marcina Włodarczyka zagłosowało ponad 1,7 tys. mieszkańców.

Lato bez komarów

W ślad za Bielanami idą kolejni. W tegorocznym głosowaniu nad budżetem obywatelskim (edycja 2021) projekt podobnej wieży – na 20 gniazd – zgłoszono w Białołęce.

CZYTAJ TAKŻE: Ptaki pod lepszym dachem

Wieżę na Chomiczówce wyposażono w sprzęt grający – zasilany panelem fotowoltaicznym wabik, który w ciągu dnia emituje jaskółczy szczebiot. Podobne rozwiązanie zakłada projekt dla Białołęki.

Mimo rozwiązań high tech koszt obu konstrukcji wydaje się wysoki – białołęcka wieża miałaby kosztować 60 tys. zł, wobec 40 tys. zł w przypadku konstrukcji na Chomiczówce.

– Na całość kwoty składa się wizja terenowa (ustalenie, we współpracy z ornitologiem, odpowiedniej lokalizacji i obserwacja zasiedlających się na Chomiczówce jaskółek), wykonanie fundamentu pod wieżę, wyprodukowanie stalowego słupa, produkcja 42 gniazd z trocinobetonu, wyprodukowanie i złożenie dwupoziomowego korpusu oraz dachu, panel fotowoltaiczny, zegar czasowy z podłączeniem do głośników, transport i montaż ww. elementów – wylicza Magdalena Borek.

Sąsiedztwo jaskółek – mimo wspomnianych wcześniej niedogodności – ma niezaprzeczalne zalety. Ptak żywi się owadami – liczonymi w tysiącach dziennie – co oznacza, że skutecznie ogranicza populację komarów.