Brazylijski festiwal na 100-lecie samby

Rz: Ten rok jest wyjątkowy dla Brazylii, w sierpniu rozpocznie się tam olimpiada. Tymczasem już w połowie czerwca odbędzie się organizowany przez pana festiwal Bom Dia Brasil 2016. Czego możemy się spodziewać?

Paweł Kucharczuk: Ten rok jest dla Brazylii rzeczywiście szczególny, również dlatego, że mija właśnie 100 lat od zarejestrowania pierwszej samby „Pelo Telefone" w wykonaniu Ernesto Santosa zwanego Dongą. Ten skromny artysta wraz ze znakomitymi muzykami, tj. Joăo da Baiana, Pixinguinha czy Caninha, zmienił oblicze Brazylii. Samba stała się rozpoznawalnym na całym świecie fenomenem muzycznym i rytmicznym. I właśnie sambie chcielibyśmy poświęcić tegoroczną edycję, nie zapominając jednocześnie o akcentach olimpijskich, w tym plażowej piłce siatkowej. Zaprezentujemy unikalne filmy, posłuchamy koncertów z muzyką na żywo, zobaczymy taneczny show. Ci, którzy będą chcieli nauczyć się samby, będą mieli ku temu okazję na pierwszych w Polsce warsztatach prowadzonych przez czterech najlepszych polskich tancerzy. Zaplanowaliśmy projekcje filmów, wystawę fotograficzną, panel dyskusyjny oraz warsztaty językowe.

Co na dobry początek?

Festiwal rozpocznie w poniedziałek, 13 czerwca, w Centrum Sztuki FORT Sokolnickiego projekcją filmu brazylijskiego „Sangue Azul/Blue Blood", który opowiada historię cyrku przypływającego do archipelagu Fernando de Noronha, uznawanego za najpiękniejsze miejsce na ziemi. Film udostępni nam Grzegorz Hajdarowicz, honorowy konsul Brazylii w Krakowie. Otwarciu będzie towarzyszyć wystawa fotograficzna brazylijskiego artysty Marcelo Buainainji.

Jakie będą inne propozycje filmowe?

Podczas Filmowego Klubu Dyskusyjnego przygotowanego wraz z Ośrodkiem Kultury Ochota zapraszamy na projekcję filmu „Czarny Orfeusz". Jest to fantastyczna transkrypcja antycznej historii w pejzażu brazylijskich faweli, w momencie kiedy powstawał mit Rio de Janeiro stworzony przez prezydenta Juscelino Kubitscheka de Olivieira: mit miasta ludzi szczęśliwych, tańczących, śpiewających, plażujących. Oto Eurydyka przybywa z prowincji do Rio de Janeiro, gdzie właśnie trwa karnawał. By dostać się do swojej kuzynki, musi przejechać przez całe miasto tramwajem, w którym konduktorem jest Orfeusz. Tak fatum łączy dwoje pięknych, czarnoskórych młodych ludzi, każąc im przeżyć zapisaną przez Greków w ich mitach tragiczną historię miłości. Film otrzymał w 1959 Oscara dla najlepszego filmu obcojęzycznego. Samba to jednak nie tylko gatunek muzyczny, ale też część tożsamości Rio de Janeiro i rytm słynnego karnawału. O muzycznej genezie samby, latach największego rozkwitu, najsłynniejszych kompozytorach i interpretatorach oraz o tym, gdzie można odnaleźć jej ślady w historii muzyki światowej, opowiedzą na naszym panelu zaproszeni eksperci. Po ich wprowadzeniu zapraszamy na pokaz filmu „O Samba". Zaprezentujemy nim słynnego kompozytora Martinho Da Vila, który w latach 60. XX w. najbardziej spopularyzował sambę na świecie, tworząc przebój „Canta Canta, Minha Gente". Będziemy też prezentowali film o misterium samby i o tym, co jest w tle parad sambowych. Proszę sobie wyobrazić, że na 800 metrach sambodromu w Rio znajduje się od 3 do 5 tysięcy osób z produkcją o wartości kilku milionów dolarów. A to jest tylko wycinek zjawiska Rio de Janeiro i trzeba pamiętać o wielu innych miastach.

A jakie będą atrakcje muzyczne?

Na nadwiślańskim bulwarze Jana Karskiego w restauracji Fiesta i Siesta zaplanowaliśmy klimatyczny koncert bossa novy z dodatkiem innych elementów muzycznych w wykonaniu zespołu Samba Soul. Tych perkusyjno-gitarowych aranżacji będziemy mogli posłuchać w klimatycznej wersji nad Wisłą. Liderem jest wokalista z Rio de Janeiro Luciano Sant'ana. Wyjątkowym wydarzeniem festiwalowym będzie uroczysta festa karnawałowa Festa Grande do Bom Dia Brasil Festival 2016 w Klubie La Playa z koncertem brazylijskiego projektu Sambalada i As Belezas do Brasil. Samba show z piórami oraz pokaz capoeiry ucieszą oko i ucho polskich gringos. Łączyć się będą z występem projektu didżejskiego Ed Szynszyl & Senhor Efebo, pokazem capoeiry, animacjami Zumbrasil, parkietem z muzyką forro oraz muzyką pagode na żywo. Do dyspozycji uczestników oddamy dwa parkiety z muzyką latynoską. Wcześniej na plaży nad Wisłą zapraszamy serdecznie na cały dzień aktywności. Naszym gościom zaproponujemy turniej siatkówki plażowej i animacje zumby. Nie zabraknie zabaw dla najmłodszych.

Odbędzie się też I Międzynarodowe Polsko-Brazylijskie Seminarium Naukowe.

Tak. Będzie zatytułowane „Stare i nowe problemy w Brazylii: od dyktatury do transformacji demograficznych". Spotkanie w Instytucie Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk organizowane jest we współpracy z Fundacją im. prof. Andrzeja Dembicza oraz Fundacją Terra Brasilis. Wezmą w nim udział profesorowie z Brazylii i Polski.

Jak pan zainteresował się Brazylią?

Poprzez muzykę. Wiele lat grałem na instrumentach perkusyjnych. Studiowałem też psychologię, interesowała mnie zawsze perspektywa drugiego człowieka, a w wielokulturowej Brazylii jest ona niezbędna do życia i komunikacji. Żyjemy w innym kręgu kulturowym, tym bardziej do zrozumienia Brazylii potrzebne są działania promocyjne, jakie wykonujemy, korzystając z wielkiego kapitału sympatii, jaką mają Polacy dla Brazylii i Brazylijczyków. Musimy również pamiętać, że druga co do wielkości polska emigracja żyje właśnie w Brazylii, gdzie mieszka ponad 2 miliony osób pochodzenia polskiego. Brazylia pasuje do każdego koloru skóry i każdej szerokości geograficznej, ponieważ mieszały się w niej wszystkie populacje – autochtonów, portugalska i afrykańska. A potem poprzez wielkie fale emigracyjne, gdy po zniesieniu niewolnictwa w 1889 roku próbowano wybielać Brazylię i wysłano rządowych emisariuszy na południe Europy, żeby ziemskimi nadaniami zachęcić m.in. chłopów z Małopolski do osiedlania się na drugiej półkuli. W Brazylii nikogo nie zaskakuje różnorodność rasy, kolorów skóry, religii. Nie zmienia to faktu, że kiedy nastaje karnawał – króluje samba!

Program festiwalu

- 13 czerwca. Centrum Sztuki FORT Sokolnickiego. Projekcja filmu „Sangue Azul" i wystawa brazylijskiego fotografa Marcela Buainaina

- 15 czerwca. Fiesta i Siesta, Bulwar J. Karskiego. Koncert zespołu Samba Soul

- 16 czerwca. Dom Kultury Śródmieście. Spotkanie z sambą – w świat muzyki i tańca wprowadzą zaproszeni goście. Pokaz filmu „O Samba"

- 17 czerwca. Ośrodek Kultury Ochota. Projekcja filmu „Czarny Orfeusz" i dyskusja z gośćmi.

- 18 czerwca. Klub La Playa. Turniej siatkówki plażowej, animacje zumby, fiesta karnawałowa z koncertem brazylijskiego projektu Sambalada i As Belezas do Brasil, pokazem capoeiry, animacjami Zumbrasil, parkietem z muzyką forro