W pogoni za rozwojem

Rz: Dlaczego właśnie województwo świętokrzyskie zostało wybrane do pilotażowego programu Banku Światowego?

Carlos Pinerúa: To była wspólna decyzja Komisji Europejskiej, Ministerstwa Rozwoju, samego województwa oraz Banku Światowego. Oprócz Świętokrzyskiego podobny program jest realizowany również w Podkarpackiem. Chodziło o to, by wybrać regiony, które są mniej rozwinięte, będące w tzw. pogoni za rozwojem, więc południowy wschód Polski był naturalnym wyborem.

Jakie są więc pomysły, aby to skracanie dystansu między Świętokrzyskiem i bardziej rozwiniętymi polskimi i unijnymi regionami mogło rzeczywiście przyspieszyć?

Po pierwsze, w samym województwie świętokrzyskim niesłychanie silna jest determinacja, żeby rozwijać się szybciej. Władze, przedsiębiorcy, samorządowcy, krótko mówiąc wszyscy w ekspresowym tempie chcą doganiać bogatsze regiony Polski i Unii Europejskiej.

Co może, zdaniem Banku Światowego, przyczynić się do takiego przyspieszenia w rozwoju? Wiadomo, że w Świętokrzyskiem jest rozwinięta turystyka, jest trochę przemysłu ciężkiego. Czy to one mają stać się kołem zamachowym?

Kluczowe jest postawienie na szkolenie zawodowe i ukierunkowanie go na te specjalizacje, których potrzebuje biznes. To oczywiście nie znaczy, że w tym województwie nie ma silnego szkolnictwa zawodowego, bo jest. Chodzi tylko o to, że absolwenci tych szkół nie znajdują potem pracy w wyuczonym zawodzie, ponieważ firmy potrzebują innych specjalności lub umiejętności. Okazało się jednocześnie, że znaczna część takiego szkolenia odbywa się w placówkach oświatowych, a nie w przedsiębiorstwach, gdzie można zdobyć wiedzę praktyczną. W naszym programie staraliśmy się więc wzmocnić więzi między szkołami a biznesem i położyć większy nacisk na kształcenie w przedsiębiorstwie.

Trzeba pamiętać, że w dzisiejszym świecie zmiany następują w ekspresowym tempie. Nie ma już takich sytuacji, że ludzie, podobnie jak ja, będą mieli w swojej karierze zawodowej tylko dwa miejsca pracy. Potrzebne więc jest wykształcenie, które pozwoli firmom mieć swój wkład w szkolenie zawodowe. W przeciwnym wypadku szkoły będą wypuszczały absolwentów, którzy mają słabsze perspektywy znalezienia pracy. Będzie narastała frustracja, bezrobocie wśród młodych nie będzie spadać.

Nasz projekt trwał rok, ale to nie znaczy, że w tak krótkim czasie województwo, takie jak świętokrzyskie, będzie w stanie nadrobić opóźnienia w rozwoju wynikające z jego historii. Ten proces to maraton. Same województwa określają, gdzie znajdują się „wąskie gardła" utrudniające nadrabianie opóźnień. W naszych działaniach kierujemy się zasadą: to nie Bank Światowy, ale województwa najlepiej wiedzą, co hamuje ich rozwój. My jesteśmy po to, aby pomóc znaleźć dobre i skuteczne rozwiązania istniejących problemów.

Jakimi działaniami Bank Światowy wspiera rozwój Świętokrzyskiego?

Nasz projekt pod angielskim tytułem „Catching-Up Regions", czyli regiony rozwijające się lub doganiające, koncentrował się w województwie świętokrzyskim na trzech działaniach. Po pierwsze, kompleksowo przeanalizowaliśmy system kształcenia zawodowego, po drugie, zaproponowaliśmy wiele zmian nakierowanych na wspieranie przedsiębiorczości, szczególnie wśród małych i średnich firm, po trzecie, pomogliśmy usprawnić proces rejestracji spółek.

Województwo świętokrzyskie zalicza się do tych, które najbardziej efektywnie wydają fundusze europejskie. Czy i tutaj Bank Światowy ma jakieś pomysły, żeby te pieniądze wydawane były jeszcze lepiej?

W Świętokrzyskiem instytucje publiczne są bardzo silne. Zresztą w Polsce decentralizacja władzy była sukcesem, jakim mało który kraj na świecie może się pochwalić – to bardzo pomaga w wydawaniu funduszy unijnych. Śmiało mogę więc powiedzieć, że w tym wypadku możemy mówić o prawdziwym polskim sukcesie. Ale oczywiście każde środki można spożytkować lepiej. Chodzi o to, by te fundusze nie były po prostu „wydawane", ale „inwestowane" w przyszłość. Przecież wszyscy już zdajemy sobie sprawę z tego, że szeroka rzeka pieniędzy z UE powoli zaczyna wysychać i nie można bez końca budować dróg i lotnisk. Mamy tego świadomość my, wie o tym Komisja Europejska i dlatego razem poszukujemy jak najlepszych rozwiązań.

Wspomniał pan o wsparciu dla firm małych i średnich. Na jakie przeciwności natrafiają one obecnie?

Pierwszą przeszkodą jest zwykle rejestracja firmy w sądzie. Nie jest to problem typowy tylko dla Polski – inne kraje też się z nim borykają. Poza tym wszystkie trudności związane z biurokracją, na przykład częste kontrole czy inspekcje. A przecież małe i średnie firmy są trzonem każdej gospodarki, więc trzeba robić wszystko, żeby usprawniać, przyspieszać procedury. Przypomnę, że na przykład przedsiębiorcy estońscy przyznają, że w rejestracji firmy najwięcej czasu zajmuje im wymyślenie jej nazwy. Tak samo mogłoby być w Polsce.

Razem z polskimi partnerami Bank Światowy zidentyfikował więc problemy. Co będzie dalej?

Ten projekt w żadnym wypadku nie jest skończony. Jego efekty będą pewnie widoczne po dwóch–trzech latach. Tyle potrzeba, by móc zaobserwować, co przyniósł impuls np. w przypadku szkolnictwa zawodowego. Byłoby świetnie, żeby za ok. dwa–trzy lata wrócić do tego województwa i przeanalizować wpływ wprowadzonych działań na rozwój. Bo przecież żadnych zaleceń nie można ocenić, czy są odpowiednie, czy też nie, dopóki nie wprowadzi się ich w życie i nie dokona ich ewaluacji. Dla mnie na razie sukcesem było to, że wszystkie cztery strony, które biorą udział w projekcie – władze województwa, ministerstwo, Komisja Europejska i Bank Światowy – tak szybko były w stanie usiąść przy wspólnym stole i się porozumieć. Bo takie projekty są zdecydowanie poza politycznymi podziałami.

Kiedy wróci pan tam za te trzy lata, na co zwróci pan uwagę, aby ocenić, czy rzeczywiście się udało?