Nowe inwestycje górnicze napotykają na coraz większą niechęć samorządów

Utrzymujące się wysokie ceny węgla na światowych rynkach spowodowały, że inwestorzy śmielej spoglądają na węglowe projekty. Budowa kopalń węgla kamiennego znalazła się nawet w rządowym programie dla Śląska. Przedstawiciele resortu energii pozytywnie wypowiadają się też na temat budowy odkrywek węgla brunatnego. Jednak z roku na rok przeciwników tego typu inwestycji przybywa, choć wciąż nie brakuje gmin, które przyjmują inwestorów z otwartymi ramionami i upatrują w węglowych projektach szansy na rozwój. Według ekspertów nowe kopalnie będą jednym z najważniejszych tematów podczas kampanii przed zbliżającymi się wyborami samorządowymi.

Resort krytykuje samorządy

W ostrych słowach o działaniach samorządów wypowiedział się minister energii Krzysztof Tchórzewski podczas uroczystości barbórkowych na Śląsku. Jego zdaniem część śląskich samorządów blokuje budowę kopalń, przeznaczając tereny górnicze na inne cele.

– Chcę mieć co najmniej dwa miejsca na dobry węgiel i na dobre kopalnie. I będziemy je budować. Tylko dajcie mi miejsce – grzmiał Tchórzewski.

Przedstawiciele resortu dopytywani później przez dziennikarzy nie chcieli ujawnić, które samorządy hamują rozwój górniczych projektów oraz jak duża jest skala problemu. Nieco więcej na ten temat napisał wiceminister energii Grzegorz Tobiszowski w odpowiedzi na interpelację poselską: „Obecnie analizowana jest kwestia blokowania przez samorządy możliwych inwestycji w branży górniczej. Ze wstępnych szacunków wynika, że szczególne nasilenie tych zjawisk dotyczy ostatnich dwóch, trzech lat. W związku z tym na obecnym etapie rozpoznania sprawy trudno jest oszacować faktyczną ilość zablokowanych zasobów".

Tego problemu nie ma w Czerwionce-Leszczynach, gdzie istnieje szansa na reaktywację zamkniętej w 2000 r. kopalni węgla koksowego Dębieńsko. To projekt, z którym polski rząd wiąże duże nadzieje. Inwestycją najpierw zainteresowany był operujący w Czechach New World Resources, ale sprzedał projekt wraz z koncesją wydobywczą australijskiemu Prairie Mining. Obecnie spółka ta rozmawia o ewentualnej współpracy z Jastrzębską Spółką Węglową. Inwestycja może pochłonąć 1,8 mld zł.

– W strategii gminy nie mamy zapisanej inwestycji we wznowienie wydobycia w kopalni Dębieńsko, ale jako władze samorządu dajemy zielone światło dla takiego projektu. Pod warunkiem jednak, że będzie to zakład nowoczesny, wykorzystujący najnowsze technologie, a inwestor będzie dbał o ochronę środowiska – zapewnia Wiesław Janiszewski, burmistrz Czerwionki-Leszczyn. – Mamy bogate złoża węgla i jeśli ktoś zechce po nie sięgnąć, to nie mamy nic przeciwko temu. Tym bardziej że jest już gotowa infrastruktura, co zmniejszy wpływ inwestycji na środowisko. W grę wchodzi eksploatacja złóż na głębszym poziomie, niż miało to miejsce wcześniej, więc odczuwalność wydobycia na powierzchni też będzie mniejsza.

Burmistrz zaznacza, że od zamknięcia kopalni minęło już niemal 18 lat, a upływ czasu działa na niekorzyść tego projektu. – Przypuszczam, że przez ten długi czas poparcie dla projektu w naszej gminie spadło. Dziś na kopalnie patrzy się bowiem nie tylko przez pryzmat zysków, ale coraz mocniej dostrzega także efekty uboczne działalności górniczej – podkreśla Janiszewski.

Nie chcą błota

Jak dotąd przyjaźnie do inwestorów nastawione były władze samorządów z woj. lubelskiego, gdzie działa tylko jedna kopalnia węgla – Bogdanka. Jednak w ostatnim czasie po przeciwnej stronie barykady stanął wójt Cycowa Wiesław Pikuła, a na terenie tej gminy znajdują się złoża węgla, które chce eksploatować Prairie Mining.

– Nie jestem przeciwny budowie kopalni, ale sposobowi, w jaki inwestor chce wydobywać węgiel – wyjaśnia Pikuła. – Wiele wskazuje na to, że nasze grunty będą zalewane wodą, co oznacza dewastację terenu. Chcemy utrzymać gminę w takim stanie, by ludzie mogli tu mieszkać. Zamiast tego możemy mieć błoto jak w średniowieczu.

W przeprowadzonej przez urząd gminy ankiecie aż 90 proc. mieszkańców Cycowa biorących udział w badaniu opowiedziało się przeciwko inwestycji. Urząd nie informuje jednak, jaka była frekwencja.

Władze pobliskiego Siedliszcza przekonują, że głos władz Cycowa jest odosobniony. – Rozmawiam z przedstawicielami innych gmin i widzę duże wsparcie dla inwestycji. W naszym rejonie ubywa mieszkańców, ludzie wyjeżdżają do pracy za granicę, bo w powiecie chełmskim zamknięto duże zakłady. Budowa kopalni to dla nas szansa – argumentuje Hieronim Zonik, burmistrz Siedliszcza. Ubolewa, że rząd przedstawił jedynie program rozwoju Śląska. – Podobny dokument powinien powstać dla Lubelszczyzny, na której znajdują się przecież bogate złoża węgla. Szkoda, że o nas zapomniano – uważa burmistrz.