Zachodnie regiony na marginesie

- To marginalizowanie Polski zachodniej – oceniała Plan na Rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju Elżbieta Polak, Marszałek województwa lubuskiego.

– Ogromne pieniądze, które poszły w Polskę wschodnią, nie spowodowały znacznego rozwoju gospodarczego – wtórował jej Cezary Przybylski, Marszałek Dolnośląski.

Nowy plan

Okazją do ocen marszałków była kolejna już debata zorganizowana przez redakcję „Rz" Życie Regionów. Tym razem w Zielonej Górze i na temat Polski Zachodniej w kontekście planu ogłoszonego przez wicepremiera Mateusza Morawieckiego. Samorządowcy zachodnich województw sceptycznie podchodzą do planu, gdyż ich zdaniem zachodnia Polska i dotychczasowe strategie nie są ujęte w odpowiednim zakresie.

- Pojawiło się nowe otwarcie, strategia odpowiedzialnego rozwoju, której celem nadrzędnym jest zrównoważony rozwój kraju. W tym dokumencie wymieniane są programy, które realizowane są makroregionalnie tj. program Polski zachodniej, ale praktycznie unika się tematu realizacji – mówiła Elżbieta Polak, Marszałek Lubuski.

- Unika się, ponieważ nie ma odniesień do strategii, która zajęła nam sporo czasu. Została naprawdę rzetelnie opracowana, przyjęta przez rząd więc liczyliśmy na kontynuację. Trudno mi powiedzieć, dlaczego tak się dzieje. To marginalizowanie całej Polski zachodniej.

Podział funduszy

Zdaniem Cezarego Przybylskiego, Marszałka Dolnośląskiego problemem są nierówno rozdzielane środki pomiędzy regionami.

- Wydatki powinny odzwierciedlać to, co się w danym regionie znajduje – mówił Przybylski. - Sieć kolejowa, jeżeli jest większa, to tu powinny być większe nakłady. Jeżeli popatrzymy na fundusz kolejowy to Podkarpackie, które ma niewiele linii kolejowych, ma 6-krotnie więcej pieniędzy z funduszu kolejowego, niż Województwo dolnośląskie. My mamy 3 mln zł, a oni kwotę, której nie są w stanie skonsumować – oceniał Marszałek Dolnośląski. – Jest jedna rzecz, która utrudnia nam realizację zadań. To jest przekazywanie zadania bez adekwatnych środków. To robią rządy bez względu na opcję, czy to rząd Prawa i Sprawiedliwości, czy PSL, czy SLD. Mechanizm jest ten sam, dać zadania, a niekoniecznie adekwatne środki do realizacji tych zadań. Z drugiej strony zaczynamy mieć problemy z realizacją zadań własnych.

Infrastruktura drogowa

Najwięcej czasu samorządowcy poświęcili jednak polityce transportowej. Przez zachodnią Polskę przechodzi ważny korytarz transportowy łączący północną Europę (Szwecja) z południową (Grecja). Jego najważniejszym elementem jest droga ekspresowa S3 ze Świnoujścia do Lubawki i przejścia granicznego z Czechami. Prawie wszystkie odcinki liczącej wg planów 480 km drogi zostały już oddane do użytku albo są w fazie budowy.

- Dla nas najważniejszy jest korytarz środkowoeuropejski, czyli S3, wszystkie siły polityczne, gospodarcze zabiegały o budowę drogi ekspresowej S3, dzięki temu praktycznie cały projekt jest zakontraktowany – Marszałek województwa lubuskiego podkreślała wyjątkowe współdziałanie wszystkich opcji politycznych przy tym projekcie. - Niedługo będziemy mieć pełną jego realizację. Jeżeli chodzi o obwodnicę Gorzowa, Międzyrzecza to najbardziej są zaawansowane prace. Odcinek Sulechów- Zielona Góra -do sierpnia 2017 r. prace będą zakończone. Praktycznie do 2019 roku S3 będzie wykonana – mówiła Elżbieta Polak.

Samorządowcy nawiązali też do problemów z południowym, najkrótszym odcinkiem budowanej S3, łączącym węzeł w Bolkowie z polsko – czeską granicą w Lubawce. We wrześniu Komisja Europejska odrzuciła wniosek o jego dofinansowanie. Rząd ogłosił więc, że jego budowa będzie finansowana z innych środków.

- Połączenie Bolkowa z Lubawką jest poważnie zagrożone – mówiła Elżbieta Polak. - Projekt został złożony do Komisji Europejskiej z Funduszu Spójności, niestety został źle oceniony. Jest szansa, żeby ponownie aplikować. Wszystkie ręce na pokład, musimy to zrobić, bo odcinek jest niesłychanie ważny. Nie tylko dla Polski zachodniej, ale i dla naszych sąsiadów.

- Rzeczywiście z odcinkiem S3 jest problem. Ani my, ani Czesi nie dostaliśmy dofinansowania. Głównie uznano, że powinny być finansowane projekty kolejowe. Mam naprawdę olbrzymie obawy, czy Polska będzie potrafiła wykorzystać wcześniej przyznane fundusze. Gdyby poszło to na dokończenie S3 to byłoby fantastycznie. Wspieramy wszystkie działania rządu – wtórował jej Cezary Przybylski.

Marszałek województwa lubuskiego podkreśliła, że sama S3 nie wystarczy jednak do usprawienienia transportu drogowego. Trzeba rozwijać drogi lokalne.

- Co z tego, że będziemy mieć kręgosłup, czyli S3 jak dalej od szosy są starostwa i gminy. Dlatego stworzyliśmy - na podstawie regionalny program operacyjny, plan budowy sieci dróg regionalnych – mówiła Polak.

O znaczeniu lokalnych dróg wspominał też Cezary Przybylski.

- Pierwsze pytanie od inwestorów dotyczy właśnie skomunikowania, a jeżeli teren jest dobrze skomunikowany, to przechodzimy do drugiego etapu. Na drugim miejscu jest kapitał, a więc czy są odpowiednio wykwalifikowani pracownicy do kierunków produkcji, która ma być uruchomiona.

- Podobne projekty ma Polska południowa, północna, wschodnia. Tam też są olbrzymie potrzeby. Dlaczego więc premiować projekty zachodnie? – pytał zebranych Marcin Piasecki, dziennikarz „Rz" prowadzący debatę.

- Warto premiować drogi tam, gdzie mają partnerstwo – odpowiadał Szymon Obłaza, Członek Zarządu Województwa opolskiego. - Rozwiązują problemy nie tylko lokalne, ale również w szerszej perspektywie. Polska wschodnia ma premię w postaci programu operacyjnego, pieniądze, które są dodatkowe w stosunku do tego, co my mamy. A przecież także w Polsce zachodniej są zróżnicowane rejony. Jeżeli chodzi o rozwój gospodarczy, sieci dróg, sieci elektryczno-energetyczne, to trzeba pamiętać, że są projekty, które nie zamykają się na granicy województwa. One służą więcej niż jednemu obszarowi administracyjnemu.

Transport na rzece

Samorządowcy rozmawiali też o Odrzańskiej Drodze Wodnej. Wg rządowych planów rzeka ma być w pełni żeglowna w ciągu czterech lat, a do 2030 roku na infrastrukturę wodną ma być wydane blisko 30 mld zł.

- Zakładane jest to, że będzie czwarta klasa żeglowności na całym odcinku. Blokuje to jednak porozumienie z Niemcami, które mówi o trzeciej klasie żeglowności, na odcinku, gdzie Odra odchodzi od granicy i przestaje być rzeką graniczną. W odpowiedzi rząd twierdzi, że będzie to trzecia klasa żeglowności, ale z możliwością modernizacji do czwartej klasy. Niech tak się stanie – oceniał Cezary Przybylski. - Robiony jest bilans w jakim stopniu to jest opłacalne, bo musi się w to włączyć Śląsk ze swoim węglem i przemysłem. W samym Dolnośląskim, Lubuskiem i Zachodniopomorskiem masy towarowej będzie za mało. Czesi również są zainteresowani tym korytarzem.