Zdrowie albo zyski

Ta jesień będzie pierwszym miernikiem, czy uchwały antysmogowe mają sens. Działania przeciwko tzw. niskiej emisji, które wprowadziło w życie województwo (jako drugie po Małopolsce, które również ma ogromny problem z zanieczyszczonym powietrzem), jest jak na warunki polskie precedensowe.

Jednak producenci polskiego węgla i pośrednicy jego sprzedaży już zarzucają pomysłodawcom, że zapisy uchwały są oderwane od rzeczywistości i że uderzą w najuboższą grupę Polaków – tych, którzy mają nieocieplone domy, bezklasowe kopciuchy i niskie pensje. Według szacunków Izby Gospodarczej Sprzedawców Polskiego Węgla posiada je aż ok. 80 proc. Polaków. – Już obecnie Polacy wydają na energię i ciepło 12 proc. swego budżetu domowego – to dwa razy więcej niż średnia w UE – podkreśla Łukasz Horbacz, prezes Izby.

Winny nie tylko węgiel

Izba chce, by do uchwał antysmogowych, w tym śląskiej, wprowadzono kilka poprawek. – Postulujemy dopuszczenie montażu elektrofiltrów, które eliminują nawet do 90 proc. pyłów. Takie elektrofiltry są stosowane w Niemczech, Hiszpanii, Wielkiej Brytanii – wylicza Łukasz Horbacz. „Rzeczpospolita – Życie Śląska" pisała kilka miesięcy temu o pilotażowym projekcie elektrofiltrów z Politechniki Śląskiej, którą chce produkować spółka Centrala Zaopatrzenia Hutnictwa.

Producenci polskiego węgla chcą, by nie eliminowano miałów węglowych i dopuszczono do użycia kotłów klasy 3. – To jest optymalne rozwiązanie, które pozwala najbardziej efektywnie zredukować emisję w stosunku do ceny – podkreśla Horbacz.

Izba chce także gwarancji, że znajdą się pieniądze na zakup kotła i dostosowaniu instalacji do wymogów uchwał. – Od 50 proc. do 100 proc. ceny kotła, ale nie mniej niż 5 tys. zł. Tyle kosztuje kocioł klasy 3., dwukrotnie droższy jest kocioł 5. klasy – wylicza Horbacz. Producenci wytykają uchwałodawcom, że jako główne zło wskazują węgiel, a nie spalanie śmieci, co jest niestety powszechną praktyką. – W Polsce spala się rocznie milion ton śmieci. Samorządy powinny z tym walczyć, nakładać kary i w ten sposób eliminować zanieczyszczenie powietrza – podkreśla Horbacz.

Nieporozumienie przez niedokładną lekturę

Wojciech Saługa, marszałek województwa śląskiego, przekonuje, że nieporozumienia wokół uchwały wynikają z jej niedokładnej lektury. – Oprócz kotłów na paliwo stałe dopuszczono kotły z ręcznym załadunkiem (w Małopolsce tylko z automatycznym – przyp. aut.), a więc również zasypowe i na drewno kawałkowe – wylicza Saługa. Jak podkreśla, uchwała antysmogowa zakazuje stosowania miałów, ale tylko tych najgorszej jakości.

Zdaniem branży węglowej w polskich kopalniach nie wyprodukuje się tak dużej ilości węgla, którego stosowanie wymuszają uchwały antysmogowe: produkuje się go ok. 300 tys. ton rocznie w stosunku do 2 mln ton zapotrzebowania. – Ceny węgla rosną – dodaje Horbacz.

Marszałek Saługa uspokaja, że harmonogram wymiany pieców i kotłów, w których można spalać wszystko, został rozłożony aż na dziesięć lat.

– Nawet przy teoretycznym założeniu, że każda wymiana kotła i pieca będzie wymianą na kocioł automatyczny, a więc wymagający paliwa typu groszek, nie nastąpi to ani w bieżącym, ani w przyszłym roku. Kopalnie mają więc dużo czasu na dostosowanie swojej produkcji zarówno do wymagań ochrony środowiska, jak i zmian w strukturze popytu na węgiel, jaki będzie skutkiem uchwały antysmogowej. Mówienie teraz o gwałtownym odczuwalnym skoku cen węgla dla mieszkańców jest przedwczesne – ocenia Saługa.

Setki milionów z Unii

Choć samorząd województwa nie dostaje od rządu żadnych środków na walkę ze smogiem, nie oznacza to, że mieszkańcy pozostaną z kosztami sami. Na ten cel zagwarantowano pieniądze, które pochodzą głównie z budżetów gmin i przeznaczane mogą być np. na wymianę kotłów (źródłem są głównie fundusze unijne).