Materiał przygotowany przez Urząd Miasta Krakowa

Kiedy z końcem 2019 roku koncesjonariusz poinformował nas, że na cztery lata przed zakończeniem kontraktu zamyka system roweru miejskiego Wavelo – wtedy najnowocześniejszego w Polsce – byliśmy zdruzgotani. Nic nie mogliśmy zrobić, by uratować cieszącą się, pomimo rosnącej konkurencji ze strony zalewających miasto hulajnóg elektrycznych, olbrzymią popularnością wypożyczalni rowerów. Granatowe rowery Wavelo wciąż jednak można spotkać na ulicach Krakowa. Jak to możliwe? Mieszkańcy i mieszkanki tak je lubili, że część rowerów została przez nich odkupiona i dziś są miłym wspomnieniem pierwszego w Polsce systemu, w którym wprowadzony był abonament i nie było pierwszych bezpłatnych 20 minut jazdy. Abonament w przystępnej cenie był nowością. I jak wszystko co nowe spotkał się z krytyką. Jednak już po roku okazało się, że mieliśmy rację. Użytkownik Wavelo był najlojalniejszym klientem roweru publicznego w Polsce. Cel został osiągnięty. Nam zależało nie na przypadkowych wypożyczeniach, a na zmianie przyzwyczajeń transportowych. Wavelo stało się środkiem transportu.

Nowe rozwiązania

Pustkę po zamkniętym systemie, choć uczciwie trzeba przyznać, że nie całą, udało się częściowo zapełnić niespełna rok później. I jak przystało na miasto, które lubi wyznaczać nowe drogi w dziedzinie roweru publicznego w Polsce, znów zaproponowaliśmy nowe rozwiązania. Dzięki dofinansowaniu z projektu „LOW-CARB – budowanie potencjału na rzecz zintegrowanego planowania mobilności niskoemisyjnej w funkcjonalnych obszarach miejskich” uruchomiliśmy pilotażową wypożyczalnię rowerów ze wspomaganiem elektrycznym. Ale to nie „elektryfikacja” rowerów ani nawet nie to, że wypożycza się je bezpłatnie, jest tutaj nowością.

Michal Lepecki

Nowością systemu Park-e-Bike jest to, że jazdę na e-rowerze rozpoczyna się na parkingu P&R, może ona trwać prawie cały dzień (do godziny 21) oraz to, że zwraca się go w tym samym miejscu, czyli na parkingu P&R. Usługa skierowana jest do kierujących samochodami. W 2020 roku wystartowaliśmy z 43 rowerami na P&R Czerwone Maki. W tym roku kolejne 100 elektrycznych rowerów zasiliło system, a jednoślady można wypożyczać także z parkingów P&R Kurdwanów, Mały Płaszów, Nowy Bieżanów na tych samych zasadach, czyli bezpłatnie, do godziny 21 i zwracając rower na parkingu. Park-e-Bike to wynajem średnioterminowy, którego potencjał został dostrzeżony także za granicą. W Paryżu przy Dworcu Lyońskim w tym roku została uruchomiona taka sama jak Park-e-Bike usługa, ale za wypożyczenie roweru elektrycznego trzeba zapłacić 15 euro za dzień.

Długoterminowa wypożyczalnia

Kolejną nowością na polskim rynku roweru publicznego będzie zapowiadana od kilku miesięcy przez Zarząd Transportu Publicznego w Krakowie długoterminowa wypożyczalnia rowerów. Prawdopodobnie w pierwszej połowie 2023 roku krakowianie będą mogli po opłaceniu abonamentu w przystępnej cenie wynająć na minimum miesiąc, ale nie dłużej niż na sześć miesięcy, 3-biegowy rower miejski. Ta oferta skierowana będzie np. do studentów, którzy cenią sobie komfort, jaki daje gwarancja serwisu wynajmowanego roweru. Przebite koło czy inną usterkę usuniemy lub wymienimy rower na sprawny w maksymalnie 48 godzin od zgłoszenia.

Dla jeszcze bardziej wymagających mieszkanek i mieszkańców Krakowa, którzy mają do pokonania codziennie większe odległości np. 10 km lub więcej, a chcą, by ich podróż była szybka i lekka, bez stania w korku i stresującego szukania miejsca postojowego, przygotowujemy specjalną ofertę – najszybszy w mieście pojazd w podróżach od drzwi do drzwi – rower elektryczny. Jesteśmy pewni, że świadcząc taką usługę, przekonamy do roweru jako codziennego środka transportu nawet najbardziej sceptycznych. Wspomaganie elektryczne niemal magicznie zmniejsza dystans, a Wielki Kraków na takim rowerze robi się „mały”. Chcemy wystartować z 500 rowerami z możliwością szybkiego powiększenia parku maszyn do 1000 jednośladów.

Rowery cargo

Wiemy, co robimy, bo w wynajmie długoterminowym nie są to nasze pierwsze kroki. Mamy dobre doświadczenia z bezpłatnego wypożyczania rowerów towarowych. Firmy, instytucje lub organizacje pozarządowe od ponad dwóch lat używają miejskich rowerów. Niektóre podmioty po 30-dniowym teście bez wahania zainwestowały w elektryczne rowery cargo. Dziś przy drożejącej benzynie i oleju napędowym to oni właśnie „odcinają kupony”.

Rower towarowy jest dla nich także narzędziem promocji. Samochody przez to, że jest ich tak dużo, przestały wyróżniać się z tłumu. W przypadku roweru towarowego wciąż jeszcze działa efekt nowości. Wzbudzają zainteresowanie oraz uśmiechy na twarzach mijanych osób. Najwięcej radości dają dzieciom, które wprost kochają być odwożone do przedszkola czy szkoły rowerem towarowym. Dzięki nim szybko uczą się topografii miasta.

Kompleksowe badanie ruchu

Wynajmowanie rowerów to tylko część działań Krakowa, by zachęcić mieszkanki i mieszkańców do roweru. Każdego roku powstają nowe odcinki dróg dla rowerów, a stojaki montowane są w setkach sztuk. Dziś ich liczba przekracza 9 tysięcy. 304 ulice jednokierunkowe dla samochodów są dostępne w obu kierunkach dla rowerów.

Jak to wszystko wpływa na popularność rowerów w Krakowie? Dane z 17 automatycznych liczników mierzących natężenie ruchu rowerowego są niepodważalne. Porównując trzy kwartały 2022 roku z analogicznym okresem w latach 2021, 2020, 2019, ruch rowerowy wzrósł odpowiednio o 11 proc., 11proc., 19 proc. Przyglądając się tym samym okresom czasu, ale danymi tylko z dni powszednich, wzrost komunikacyjnego ruchu rowerowego jest jeszcze wyższy i wynosi odpowiednio 15 proc., 15 proc., 21 proc.

Na pytanie, ile procent wszystkich podróży wykonywanych w Krakowie jest przy użyciu roweru, poznamy odpowiedź dopiero po zakończeniu i opracowaniu wyników Kompleksowych Badań Ruchu, do których Kraków się właśnie przymierza. Ostatnie tego typu badanie na szeroką skalę zostało przeprowadzone w roku 2013. Ponadto zrealizowane zostały w międzyczasie dwa badania weryfikacyjne na mniejszej próbie w latach 2016 i 2018. Stąd wiemy, że w ciepłym okresie 2018 roku blisko 7 proc. podróży mieszkańców odbywało się rowerem.

Materiał przygotowany przez Urząd Miasta Krakowa