Pradziadowie międzynarodowi

Dawnych mieszkańców Polski pasjami rysował Jan Piotr Norblin, na swoich rycinach przedstawiał typy szlacheckie, mieszczan, wieśniaków. Michał Elwiro Andriolli pozostawił bezcenną kolekcję niegdysiejszych ludzi pracy, dziedziców, pieczeniarzy. Jan Matejko portretował polskich królów, dynastów i elektów.

Publikacja: 07.05.2017 23:00

Krzysztof Kowalski

Krzysztof Kowalski

Foto: Fotorzepa / Kompala Waldemar

Ale o takim portrecie, jaki przygotowują naukowcy, nawet im się nie śniło.

Powstaje genetyczny portret dawnych mieszkańców terenów Polski. Badanie genomu ludzi żyjących w Polsce w czasach rzymskich w średniowieczu to element szeroko zakrojonego projektu badawczego. Naukowcy chcą ustalić, jak doszło do ukształtowania się państwa polskiego, czy w ten proces zaangażowani byli obcy przybysze, na przykład Skandynawowie.

Aby to stwierdzić, naukowcy pobierają materiał DNA ze szczątków ludzi należących do czterech grup: społeczności żyjącej 2 tysiące lat temu, elit z czasów wczesnopiastowskich z X–XI wieku, zwykłych ludzi z czasów kształtowania się Polski, oraz od samych Piastów.

Jak informuje portal PAP Nauka w Polsce, badacze z Poznańskiego Centrum Archeogenomiki, pracujący pod kierunkiem prof. Marka Figlerowicza z Instytutu Chemii Bioorganicznej PAN, przeprowadzili analizę genomów około stu osób, których szczątki pochodzą z cmentarzysk Wielkopolski. Dane z analiz zestawili z analogicznymi wynikami na temat dawnych mieszkańców Europy Zachodniej. Wszystko wskazuje na to, że DNA ludzi żyjących dwa tysiące lat temu na terenach dzisiejszej Polski nie różni się od materiału genetycznego populacji obecnych wówczas na terenie Niemiec, Francji, Danii.

– Wyniki nas zaskakują. Dotąd przeważał pogląd, że tereny rozciągające się między Wisłą a Odrą były zamieszkane przez garstkę ludzi, małe izolowane społeczności żyjące w głębi puszczy bez szerszego kontaktu ze światem zewnętrznym – powiedział w rozmowie z PAP prof. Marek Figlerowicz.

Jaki jest związek społeczności sprzed 2 tysięcy lat z państwem Piastów, które powstało przecież dopiero pod koniec pierwszego milenium? Naukowcy od dziesięcioleci spierają się o metrykę naszych przodków. Według jednej koncepcji, Słowianie przybyli nad Wisłę w VI wieku znad Dniepru. Druga koncepcja zakłada, że zamieszkiwali ten teren od tysiącleci. Badania genetyczne mogą wyjaśnić ten problem.

Ale nie tylko to. Badania naukowców z Wielkopolski mogą pomóc w odtwarzaniu wyglądu Piastów. Teoretycznie, dzięki badaniom DNA można wnioskować o wyglądzie dawnych ludzi,o kolorze ich włosów, oczu, karnacji.

Byłoby to szczególnie ekscytujące w przypadku władców piastowskich, których przedstawienia znamy jedynie z portretów wykonanych setki lat po ich śmierci przez Jana Matejkę. Mistrz nie malował ich z natury lecz z wyobraźni, a miał ją zwykle bujną. Malarzy wciąż nie brakuje, w tym również portrecistów, wkrótce któryś z nich pokusi się o portrety uwzględniające wyniki badania DNA. A wtedy porównany ustalenia nauki z wyobraźnią Matejki.

Ale o takim portrecie, jaki przygotowują naukowcy, nawet im się nie śniło.

Powstaje genetyczny portret dawnych mieszkańców terenów Polski. Badanie genomu ludzi żyjących w Polsce w czasach rzymskich w średniowieczu to element szeroko zakrojonego projektu badawczego. Naukowcy chcą ustalić, jak doszło do ukształtowania się państwa polskiego, czy w ten proces zaangażowani byli obcy przybysze, na przykład Skandynawowie.

Pozostało 85% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Archiwum
Znaleźć sposób na nierówną walkę z korkami
Archiwum
W Kujawsko-Pomorskiem uczą się od gwiazd Doliny Krzemowej
Archiwum
O finansach samorządów na Europejskim Kongresie Samorządów
Archiwum
Pod hasłem #LubuskieChallenge – Łączy nas przyszłość
Archiwum
Nie można zapominać o ogrodach, bo dzięki nim żyje się lepiej