Jednonogi maszeruje w czasie

Aż cztery wystawy Bożenny Biskupskiej, finisaż ekspozycji Sainera oraz klasyków „Nowej ekspresji” przygotowały galerie sztuki nowoczesnej.

Publikacja: 21.02.2024 12:57

Bożenna Biskupska w Sokołowsku. W tym roku będzie bohaterką czterech wystaw

Bożenna Biskupska w Sokołowsku. W tym roku będzie bohaterką czterech wystaw

Foto: Jacek Cieślak

Pawilon Czterech Kopuł Muzeum Sztuki Współczesnej we Wrocławiu gościć będzie od 10 marca do 9 czerwca spektakularną wystawę „Bożenna Biskupska. Artystka i budowla możliwa”.

Artystka od blisko pół wieku rozwija oryginalny język i opowiada uniwersalną historię o egzystencji ukazanej na tle czasu, przestrzeni, przemijania i trwania. Jednocześnie od kilkunastu lat tworzy międzynarodowy ośrodek eksperymentów artystycznych w dolnośląskim Sokołowsku, odbudowując historyczne sanatorium opisane przez Olgę Tokarczuk w „Empuzjonie”.

Matecznik Biskupskiej

– Spektrum używanych przez Bożennę Biskupską środków wyrazu rozciąga się od malarstwa i rysunku, przez rzeźbę i wielopostaciowe grupy figuralne, po rozbudowane instalacje przestrzenne, filmy wideo, projekty performatywne i interdyscyplinarne – mówi Stach Szabłowski, współkurator ekspozycji.

– Ta różnorodność znajduje odbicie w wystawie, na której zaprezentowano wybór najważniejszych dzieł i cykli zrealizowanych przez artystkę. Znajdziemy wśród nich z jednej strony formy i motywy, które Biskupska rozwija od czasu swego debiutu na przełomie lat 70. i 80. XX wieku, a z drugiej – wizje, które przekraczają horyzont chwili obecnej w stronę przyszłości – dodaje współkuratorka Emilia Orzechowska.

Czytaj więcej

Obrazy przeszłości i współczesności. Spektakularne wystawy w polskich miastach

Widzowie zobaczą różne wersje „Jednonogiego” – najbardziej wyrazistej postaci w twórczości Biskupskiej, która stała się jej znakiem rozpoznawczym. Ta wieloznaczna figura, od lat uobecniana przez artystkę w różnych formatach, materiałach i konfiguracjach, jest uniwersalnym bohaterem egzystencjonalnego dramatu. Na wystawie pokazany zostanie „Jednonogi”: rzeźbiony w betonie i odlany z brązu, monumentalny i w najmniejszym z możliwych rozmiarów, monochromatyczny i malowany czystymi kolorami, a także zwielokrotniony w formie rysunku na papierze, rycia w betonie czy wideo.

Nie zabraknie pracy pt. „Misterium czasu”, z którą w 1984 roku Bożenna Biskupska reprezentowała Polskę na 41. Biennale w Wenecji. To zespół 32 antropomorficznych rzeźb, bliskich formie sarkofagu, ale również kokonu – symbol istnienia rozpiętego między trwaniem i przemijaniem.

Na ekspozycji znajdą się również realizacje malarskie i rysunkowe Biskupskiej, między innymi prace z cyklów „Rysunek rzeźby”, „Wytyczanie obrazu” czy „Klatka wielka”. Zwiedzający zobaczą szkice, rysunki, a także wielkoformatowe, monochromatyczne obrazy, do których tworzenia artystka używa, oprócz farby olejnej, również oleju lnianego, ołówków czy węgla. Powstające w długich cyklach prace stanowią kontynuację rzeźbiarskich projektów artystki, w których mierzy się z takimi problemami jak rytm, powtórzenie, cykliczność, znak, ślad, zapis ludzkiej obecności w czasie i przestrzeni.

Wystawa przypomni też dolnośląską historię artystki, która od 2007 roku wraz z artystą Zygmuntem Rytką i córką Zuzanną Fogtt zainicjowała w Sokołowsku Międzynarodowe Laboratorium Kultury.

Dolnośląskie uzdrowisko stało się sceną festiwali, pobytów twórczych, spotkań i wymiany między artystami i artystkami z Polski i świata. Tu działa archiwum Krzysztofa Kieślowskiego.

Sercem i symbolem tych przedsięwzięć jest gmach Sanatorium Brehmera. Wzniesiony w XIX wieku neogotycki monumentalny obiekt posłużył za inspirację dla budowniczych uzdrowiska w Davos rozsławionego przez Tomasza Manna w powieści „Czarodziejska góra”. Kiedy Biskupska rozpoczynała działalność w Sokołowsku, zabytek był w stanie ruiny, a dzięki ogromnemu zaangażowaniu artystki odzyskuje swoją świetność. Działania realizowane w Sokołowsku zostały przez kuratorów włączone do prezentowanego na wrocławskiej ekspozycji dorobku artystycznego Bożenny Biskupskiej. To nie jest jedyna wystawa artystki w tym roku. W warszawskiej Wallspace Gallery Foksal będzie można oglądać jej ekspozycję od 21 marca. We wrocławskim BWA weźmie udział w wystawie zbiorowej „Miejsca odnalezione” (10.05–8.09), a w Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku będzie bohaterką ekspozycji od 22 czerwca do 25 września.

Artyści Solidarności

Tymczasem w Centrum Sztuki Współczesnej w Toruniu trwa od 16 lutego wystawa „Nowa ekspresja”, na której są prace takich twórców i grup jak Edward Dwurnik, Waldemar Fydrych Major, Ryszard Grzyb, Paweł Kowalewski, Pomarańczowa Alternatywa i Łódź Kaliska.

Główny temat to prezentacja artystów z kręgu niezależnej sztuki lat 80. XX w. Zjawisko nazwane Nową ekspresją rozwijało się w Polsce od samego początku lat 80., od narodzin Solidarności i w czasach stanu wojennego, osiągnęło szczyt w latach 1986–1987 i do 1989 właściwie się wypaliło, choć jeszcze do 1992 odbywały się ostatnie wystawy.

Czytaj więcej

Co warto zobaczyć w ferie w Zakopanem, Rabce i Karpaczu

W toruńskim Centrum Sztuki Współczesnej znalazły się prace najwcześniejsze, prekursorskie dla rozwoju Nowej ekspresji: dyplomowe obrazy Jarosława Modzelewskiego z 1979–1980, wczesne płótna Ryszarda Grzyba sprzed 1980 i prace Włodzimierza Pawlaka z 1982. Można też obejrzeć prace niezwykle uważnego i czułego filmowego kronikarza tamtej epoki Józefa Robakowskiego.

Tylko do 22 lutego potrwa w Oddziale Sztuki Nowoczesnej Muzeum Narodowego w Gdańsku pokaz „Sainer. Kolor”. Sainer, czyli Przemysław Blejzyk, zyskał międzynarodowy rozgłos jeszcze przed ukończeniem studiów na Akademii Sztuk Pięknych w Łodzi. Wraz z Mateuszem Gapskim, Beztem, jako Etam Cru, zrealizował kilkadziesiąt murali na całym świecie. Jego wielkoformatowe obrazy ulokowane w przestrzeniach miast cechują się oryginalnym stylem, czerpiącym z estetyki komiksu, ilustracji, filmów anime i klasycznego malarstwa.

Od 2016 roku artysta, znużony tworzeniem drobiazgowych portretów, w poszukiwaniu nowych wyzwań zwraca się w stronę pejzażu i malarstwa plenerowego.

Pawilon Czterech Kopuł Muzeum Sztuki Współczesnej we Wrocławiu gościć będzie od 10 marca do 9 czerwca spektakularną wystawę „Bożenna Biskupska. Artystka i budowla możliwa”.

Artystka od blisko pół wieku rozwija oryginalny język i opowiada uniwersalną historię o egzystencji ukazanej na tle czasu, przestrzeni, przemijania i trwania. Jednocześnie od kilkunastu lat tworzy międzynarodowy ośrodek eksperymentów artystycznych w dolnośląskim Sokołowsku, odbudowując historyczne sanatorium opisane przez Olgę Tokarczuk w „Empuzjonie”.

Pozostało 92% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Warto zobaczyć
Ruszył sezon żeglarski na jeziorach. Nowe inwestycje czekają na żeglarzy
Warto zobaczyć
Zabytkowe pojazdy nie tylko dla turystów. Sezonowe linie na trasach
Materiał partnera
Muzeum Pamięci Sybiru z nagrodą Rady Europy
Warto zobaczyć
Prace Banksy’ego na Kazimierzu. Wystawa z miejską ścieżką dźwiękową
Warto zobaczyć
Miejskie meble – fantazyjne czy zwyczajne?