Program URBACT IV – ostatni dzwonek na wnioski polskich miast w pierwszym naborze

Już tylko przez tydzień europejskie miasta mogą aplikować do pierwszego naboru w unijnym programie dla miast URBACT IV w zakresie udziału w sieciach planowania działań.

Publikacja: 24.03.2023 12:02

O rozwoju unijnych miast dyskutowano ostatnio na Europejskim Forum Miast w Turynie (16-17 marca 2023

O rozwoju unijnych miast dyskutowano ostatnio na Europejskim Forum Miast w Turynie (16-17 marca 2023 r.)

Foto: Andrea Guermani

Unijny program URBACT IV będący następcą programu URBACT III ułatwia dzielenie się wiedzą i dobrymi praktykami pomiędzy miastami i innymi szczeblami władzy rządowej i samorządowej w całej Unii Europejskiej, a nawet i poza nią. Jego celem jest promocja zintegrowanego i zrównoważonego rozwoju obszarów miejskich, poprawa polityk miejskich oraz zwiększenie skuteczności oddziaływania unijnej polityki spójności w miastach. To ostatnie z zadań jest o tyle istotne, że jak podkreśla Elisa Ferreira, unijna komisarz ds. polityki spójności i reform w bieżącym okresie programowania finansowego Unii Europejskiej na lata 2021-2027 co najmniej 8 proc. pieniędzy z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego trafi nie gdzie indziej, a wprost do europejskich miast.

Kończący się właśnie nabór wniosków (przyjmuje je Sekretariat programu URBACT przy francuskiej Narodowej Agencji Spójności Terytorialnej z siedzibą w Paryżu, będącej tzw. instytucją zarządzającą programu URBACT IV) dotyczy utworzenia 30 sieci planowania działań. Jak dowiedziała się „Rzeczpospolita” wniosków może do niej wpłynąć nawet dwukrotnie więcej więc tzw. komitet monitorujący programu będzie musiał wybrać najlepsze projekty sieciowania miast. Wśród wniosków znajdą się na pewno i te z Polski, a jedno z polskich miast - Wrocław - ma ambicję zostania liderem jednej z sieci.

Bieżący nabór to zaproszenie skierowane przede wszystkim do urzędów miast, które chcą współpracować z innymi miastami europejskimi w celu opracowania i wdrożenia tzw. zintegrowanych planów działania będących odpowiedzią na lokalne wyzwania. Miasta i inne instytucje publiczne z wszystkich 27 państw członkowskich UE i krajów partnerskich Unii (Norwegia i Szwajcaria), a także państw korzystających z Instrumentu Pomocy Przedakcesyjnej (Albania, Bośnia i Hercegowina, Czarnogóra, Macedonia Północna i Serbia) kwalifikują się do otrzymania środków finansowych na udział w sieciach planowania działań.

Co to są sieci planowania działań?

Sieci planowania działań umożliwiają miastom współpracę w celu znalezienia rozwiązań dla wspólnych wyzwań miejskich i wymianę informacji na temat możliwości zrównoważonego rozwoju obszarów miejskich. Dzięki wymianie i uczeniu się z innymi europejskimi partnerami miasta mogą opracowywać i testować rozwiązania zidentyfikowanych przez siebie wyzwań. Wykorzystując metodę URBACT – ponadnarodową wymianę doświadczeń, zintegrowane i partycypacyjne podejście oraz współtworzenie rozwiązań, miasta opracują zintegrowane plany działania na poziomie lokalnym, aby uwzględnić konkretne działania mające na celu sprostanie zidentyfikowanym wyzwaniom. Celem jest poprawa zintegrowanych polityk miejskich i ich realizacja w terenie.

Czytaj więcej

Trzecia edycja programu makroregionalnego dla Polski wschodniej jest potrzebna

Jak podkreśla Aldo Vargas-Tetmajer z Krajowego Punktu URBACT w Polsce, działającego w ramach Związku Miast Polskich, udział w sieci planowania działań URBACT umożliwia dokonanie prawdziwych, zrównoważonych zmian w miastach.

- Dzięki wzajemnej wymianie i uczeniu się można opracować bardziej świadome, skoordynowane i skuteczne polityki lokalne, aby stawić czoła lokalnym wyzwaniom, wykorzystać potencjalne możliwości i rozwiązać wspólne problemy. Stosując metodę URBACT, miasta mogą rozwijać kulturę partycypacyjną w kształtowaniu polityki, która obejmuje wszystkich odpowiednich interesariuszy i zwiększa przejrzystość oraz możliwości udanej realizacji – tłumaczy Vargas-Tetmajer. Reprezentowany przez niego Krajowy Punkt URBACT w Polsce zapewnia wsparcie w kontakcie z partnerami europejskimi. I jak mówi Vargas-Tetmajer nawet w bieżącym naborze są jeszcze szanse na dołączenie do wybranych sieci, bo ich uczestnicy wciąż poszukują polskich miast do współpracy.

Charakterystyka sieci planowania działań

Jak wygląda w praktyce funkcjonowanie sieci miast? Sieć oznacza:

• 8 do 10 miast z obszaru UE, krajów partnerskich i IPP,

• wsparcie programowego eksperta wiodącego w trakcie całego projektu i ekspertów ad-hoc w specyficznych obszarach,

• maksymalnie 850 tys. euro na okres 2,5 lat, podzielone na wszystkich partnerów (lider ma nieco większy budżet nić pozostali partnerzy),

• refundację kosztów w wysokości 65 do 80 proc. w zależności od rodzaju obszaru,

• wkład własny może być w postaci czasu pracy przedstawiciela urzędu i jest to zazwyczaj standardem,

• dowolny temat z zakresu polityk miejskich (odpowiedź na lokalne problemy),

• wymóg stworzenia lokalnej grupy URBACT, z udziałem lokalnych interesariuszy,

• czas trwania sieci: od 1 czerwca 2023 r. do grudnia 2025 r.

Turyn przykładem

Dobrym przykładem korzyści płynących z udziału w programie URBACT (w poprzedniej jego edycji w latach 2014-2021 wypracowano ok. 400 zintegrowanych planów działania) jest włoski Turyn, w którym dokładnie tydzień temu (w dniach 16-17 marca) odbyło się Europejskie Forum Miast. W trakcie 4 lat od przygotowania zintegrowanego planu władze Turynu miały sporo czasu na realizację 37 wskazanych w nim działań. Plan był skoncentrowany na tym, aby wykorzystać potencjał innowacji społecznych w celu przełożenia ich na zrównoważony rozwój miejski. Władze Turynu szacują, że ok. 80 proc. działań udało się przeprowadzić dzięki przyciągnięciu zarówno krajowego, jak i europejskiego finansowania. Przykładowo Turyn otrzymał 1,5 mln euro z Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS) na „Torino Social Factory” ustanowioną, aby rozwijać możliwości lokalnych firm społecznych. Kolejne 50 tys. euro z EFS trafiło na „Civic Crowdfunding Academy”, której celem jest wspieranie innowacyjnych usług i projektów o dużym wpływie społecznym.

Czytaj więcej

Europejska Inicjatywa Miejska to szansa na innowacyjne projekty polskich miast

Przed Turynem wciąż stoi jednak wiele wyzwań.

– Prawdopodobnie mamy takie same problemy jak wiele innych miast w Europie. Są one związane ze skutkami pandemii, kryzysem energetycznym, ale też spójnością społeczną. Oczywiście mamy strategię rozwoju i radzenia sobie z wyzwaniami, a środki europejskie nam w tym pomagają – mówi „Rzeczpospolitej” Stefano Lo Russo, burmistrz Turynu (od 2021 r). Miasto przez niego zarządzane mocno angażuje się w europejskie inicjatywy czego przykładem była organizacja Europejskiego Forum Miast. W jego trakcie uruchomiono oficjalnie Europejską Inicjatywę Miejską, na którą UE przeznaczy 450 mln euro, które trafią do unijnych miast. Jak podkreślał w Turynie Daniel Leca, wiceprezydent francuskiego regionu Hauts-de-France odpowiedzialnego za wdrażanie Europejskiej Inicjatywy Miejskiej jest ona uzupełnieniem innych inicjatyw kierowanych do miast takich właśnie jak URBACT IV.

Materiał partnera
Niemal 20 mld zł na rozwój. 20 lat Mazowsza w Unii Europejskiej
Materiał partnera
Pomorze Zachodnie mierzy wysoko
Materiał partnera
Miasto z morza i Europy. Jak unijne fundusze zmieniły Gdynię
Fundusze Unijne
Za mało dotacji z KPO? "Rząd może zamienić instrument pożyczkowy na dotacyjny"
Fundusze Unijne
Polska może w kwietniu dostać pierwsze pieniądze z KPO